de opinionvm
§. 11.
Conclufi'» negativa Jlatuitur, & ex Scriptura ac
SS. Patribus fuadetur.
D ico igitur, non effe licitum operari fecun
dum opinionem minus probabilem, fcd in
rebus dubiis ., Se in opinionum probabilium
conflibbu,partem probabiliorem fequendam ede.
Pro hac lententia Mcrcorus noder in libro de
praxi opinionum refert plufquam viginti Do-
ftores: inter quos praecipui funt D. Thornas Do-
&or Angebcus, S. Bonaventura Dodtor Sera- ,
phicus, irrefragabilis Alenfisfubtilis Scotus,
ingeniofus Cajetanus, S. Antoninus , ob exi
miam qua pollebar in dirigendis confcienriis,&
conilliis dandis prudentiam Sc fapientiam , An
toninus coti(iliorum difhis, Soto , Sylvcfter, Na-
varrus, Conradus, Alm tinus, Adrianus, aliique
antiqui Theologi Sc Canoniftx : quos e Reccn-
tioribus citant & fequiintur Candidus Phylalc-
tus, feu potius Andraeas Blancus, e Societate Ie-
fu, qui primus in Italia iub eo nomine adversus
oppoficam fentenriam calamum ftrinxir,Sc ut ait
Mcrcorus, hujus no (iri facul i libertatem opinan
di in moralibus compefcuit primus ; Antonius
Merenda, in Academia Bojionienii Eminens, ut
vocant, id eft primaria? luris cathedras modera
tor , probabilitatum hoftis infen/illiratis-, qui (
longoopere videtur illas in totumdamnare, &
aprudentix regno, ac confcientix tribunali lon-
giflime abigere, Quod etiam diligentiffime pne-
ftare conati funt Joannes Sinnichius , Doiftor
Lovanienfis, in libro quem nuper edidit de Saii-
le ifraeliticx gentis protomonarcha, prxeipue
lib. s. cap. 14. Sc fequentibus, Se Profper Fag-
nanus, vir infignis, Se Romx utriufquc ligna
turi Referendarius ,qui tribus fummis Pontifi
cibus U' bano V 111 Innoccntio X. Se Alexan
dro VII. in gravilfimis negotiis infervivit; Se
licet ab annis fupra vigi nti otio, oculorum lumi
ne fit privatus, aliorum tamen oculis ac mani
bus tanta dexteritate ufus eft , ut nobiliffima
Commentaria in libros Decretalium ediderit, ^
in quorum primo, exponendo caput ne innita
ris, totam hanc probabilitatis materiam erudi
te Se copiose pertradlat, viginti fex pro no-
ftra affectione afferens rationes , Se pro ea piu-
res Canoniftas referens, nimirum Ioannem An-
dream , Abbatem , Se alios in cap, per tuas 2. de
Simon. Se in cap. tua nos, de homicidio , O-
ftienfcm in prooemio fumrriae coi. 2. Baldum in
lege Ab eo , cap. Quomodo er quando judex,
Antonium de Biitrio, Sc Petrum de Anchara-
no, ut habetur in confiliis ipfius Anchapani,
confli. 210. incipiente inter contraria. Hidem fen-
tentix adferibit Iurifconfultos , qui affirmant in
opinionum diferepantia eligendam elfe verio
rem ( cum ab cis pro eodem ufurpetuu opir.io
verior, Sc opinio probabilior ) ut Geminianum ,
Matthxuin Matthcfil, Henricum Boich,Se alios.
Qmbus demum adjungit Dodtores alios , qui
fentiunt ex duabus opinionibus , quarum una
fit communis, alia verior, eligendam effe verio
rem , Se melioribus rationibus fulcitam , & hoc
fervaritam in Rota, quam in facra Congrega
tione Concilij, tradit num. 347. Denique DoSfco-
res Academia? Pidlavicnfis die 21. menfis lunij
anni i6C>5. de hac propofirione (in Thefibus, a
plurimis Societatis Iefu Difcipulis propugnan-
ffis,Se Reiftori, totique Academicorum coetui
Tom. III.
PROBABILITATE.
l dicatis, contentaJ Agendi regula proxima, con-
fcientia eft ; probabilem [equi tuto licet , etiam
probabiliore pofthabitd , hanc tulere cenfuram ;
Hac propoftio, quoad fecundam partem gencra-
timfumpta , quatenus ad omnem probabilitatem,
& cafum extendi poteft,falfa eft, & temeraria, &
sn varias morum corruptelas inducens.
His adjungi polfunt quidam Ordines Religio- yr,
fi, qui in luis Conftitutionibus , aut Capitulo
rum Generalium Decretis, fuis diftridte praeci
piunt, quod in controverfiis moralibus fequan-
tur opiniones magis probabiles; ut Ordo San-
«ftiffimx Trinitatis cap. 3 conlfit. de officio Le-
btorum ; OrdoTheatinorum in fpeciali decreto
quinti Capituli Generalis , Sc in duabus Epilftj-
lis, quas Prxpofitus Generalis ad omnes luos di
rexit; Sc Ordo Prxdicacorum , qui in Capitulo
Generali Romt ce'ebrato anno i6q'. admonitio
ne 14. hngulos Theologix Profeflorcs admonet,
ut nimis animofa extrinfccarum probabilitatum
fnjfragia devitent;&Jana Angelici noftri Prace-
ptoris doltrina, in omnibus ,prafertim v ’fo in mo
ralibus , ubi pre Eius dc falute& indemnitate ani
marum agitur, adharere fatagdnt. Qjr.d ut ala
crius ab omnibus prxftcrur, notificat Se declarat
univerfis, hoc fummopere confonarc expreffe
voluntati Sandliffimi D. N Alexandri divina
providentia Papa? V 11. qui iftud Univerfo Ordi
ni ita prxfcribi imperavit. Hisprxtniffis:
Probatur primo conclufio ex Scriptura, qux jg;
docet nos debere , quantum fcimus Sc poffumus,
obedientiam prxftare Deo in obfervancia man
datorum ejus, ut patet ex illo Dcuteron. 16. Ho
die Dominus Deus praccpit tibi ut facias mandata
hac atque'judicia , ut cufodias & in pleas ex toto
corde tuo , & cx tota anima tua : td elt, quantum
unufquifque fcit 8ev>oteft,ut interpretes com
muniter exponunt. Unde ait Prrphcta Pfil. ut?.
Tu mandafli mandata tua Cudo diri nimis : id
eft valde, Sc quantum fcimus Sc poftumus. Sed
qui operatur fecundum opinionem minus pro
babilem, qu a ftnt cOntra praeceptum, in concur-
fu probabilioris, qua; ftat pro praerepto (v. g. pi-
iftot qui nullam neceffiratem habens pingendi,
pingit in die fefto,quia id licere probabile exi-
ftimat, etfi oppofitum judicet probabilius ) nori
facit quantum fcit Sc poteft , ut cuftodiat Dei
prxeeptum ; fcit enim magis conducere ad ob-
fervantiam ejus , fequi probabiliorem fenten-
riam, quam adhxrere minus probabili, Sc dc
fufto abftincre a pingendo ; Ergo qui operatur
fecundum opinionem , quam minus tutam Sc
minus probabilem judicat, relidla probabilio
ri , non excufatur a peccato dc tranfgreffione
prxeepti.
Probatur fecundo conclufio ex illa formida-
bili voce Chrifti Marth. 7. Quam arflta via &
anaufla eflr, qua ducit ad vitam , & pauci funt
qui inveniunt eam ! Si autem liceat operari jux
ta quamcumque opinionem probabilem , reliifta
ea quam probabiliorem Sc fecuriorem judica
mus, via cosli non ar£ta Sc difficilis, fed latiffi-
ma & planiffima erit, imo a novis Cafuiftis, no
vas opiniones probabiliores quotidie in Eccle-
fiam inducentibus, tantopere dilatata Sc com
planata , ut nemo fere fit , qui cum fuis ambitio
nibus , ufuris , fuperfluitatibus , Sc deliciis, per
eam commode ambulare non poffit ; hac enim
Maxima fuppofita, vix reperies a&ioncm ullam
pravam , qux licita non fit, quii vix ulla eft
qux a recentioribus Cafuiftis licita non affera-
u