DE OPINIONVM PROBABILITATE.
X.
Satisfacitpracepto Ecclefia de audiendo facro ,
qui duas ejus parces , imo quatitor firmil a diver-
fis celebrantibus audit. Efcobar tradi, i. exam.
n. num. 73. editionis Lugdunenfis anni 1646. Ex
quo infertpojfe breviffimo temporis interftitio mif-
fam audiri , fi quatuor v. g. altaribus •Varia mijfa
proportionata temporis dnterioritate Jic celebren
tur', ut dum una inchoatur, fecunda ab Euangelio
tunc in confe cratio nem procedat, tertia a confie-
cratione in confumptienem , quarta denique a
confumptionc ufque ad terminum.
Ubi obiter notandum cum Sinnichio $. 399.
novos Cafuiftas , Sc laxitatum patronos , pc-
detentim proceffiiTe in pejus: cum enim pridem
aliqui docuillent fatisfieri pr®cepco audiendi
millam, auditione fuccefliva duarum medieta
tum diverfarum milTarum, etiam ordine inver-
fo; alij mdti inferebant fatisfieri eidem pr®ce-
pto, auditione etiam Hmultanea diverfarum mil-
1'arum, ac demum alij longius progrefii conten
derunt fatisfieri eidem prtecepto , auditione
etiam fimultanea trium vel quatuor partium di
verfarum miflarum. Qua; progreflionis regula,
cum tam bene locum habeat refpedtu viginti,
vel etiam quadraginta partium totidem refpe-
dtive miflarum diverfarum , fi h®c Efcobarij,
& aliorum recentiorum Cafuiftarum aflertio
vera eflet, fequeretur miflltm uno fere momen
to polle audiri: quod plane ridiculum & nuga
torium eft. Unde Academia Lovanienfis hanc
aflertionem , utfalfam , & praceptorum Eccle-
elufivam, proferibens , fubdit ; Nec enim
majorem loabet apparentiam de quatuor fiacripar
tibus , quam de viginti.
Plures alite circa auditionem mift® funr no
vorum Cafuiftarum laxitates , omnino intole
rabiles. Tamburinus enim lib. 4. cap. z. §, r.
num. 3. ccnfct fatisfieri pr®cepto audiendi mif-
fam , etianifi quis non interfit confecrationi:
Quia potest (inquit) adharere opinioni, afferen
ti jacrificij effentiam in communione confiUere ;
atque adeo non eft dicendus omifffe facrifi-
dum. Aflerit etiam ibidem §. z. num. 7. pro
babilem efle , fubindeque in conficientia tu
tam, aliquorum fententiam , qui docent mif-
fitrn omitti poffe fme culpa in die fefto , propter
lucrum quod tunc ceffaret, fi quis rniffa adeffet.
Et infra §. 3. num. 9. idem cenfet de opinione
aliorum , qui affirmant pnevifionem carenti®
mift®, non obftare , quominus quis proficifca-
tur venatum ad locum defectum , ubi ob penu
riam fircerdotis nequibit die fefto miflam audi
re. Item lib. 1. cap. 3. §. 8. num. iz. dicit, In au
diendo miffam de pracepto , vel recitandis horis
ex obligatione, fiatis effe attentionem externam;
unde poffe quemlibetvoltmtarie diftrahi. Et lib.
3- c ap. 3. §. 3. num. 3. docet Te fiatis facere pra
cepto , fi horas recites animo non fatis faciendi.
Cui dodrin® confonat alia quam tcadit Fa-
gundez refol. moral. pr®cep. z. lib. 1. cnp. 4.
num. 4. ubi docet, Eum qui facit confefiionern
voluntarie nulla?n, fiatis facere pracepto Ecclefia.
XI;
A ftram fidem. Thornas Sanchez , Joannes Sau
cius, tk. Diana, apud Efcobarium Thcol. mo
ral. p. 59. quibus fubfcribic Erardus Billius trad.
3. cap. 1. dc fide , ubi ait quod puer in hxrefi
educatus, non peccat credendo harefi fibipropo-
fita , & quam a parentibus edobhis esi, ni fi ha
beat argumenta convincentia, & probabilitatem
excludenda fiua fella : quandiu enim probabilis
eft, non peccat eam fiequendo. Qno fit ut multa
puella ufque ad 'vigefimum ailnum vix cenfieri
poffint haretica , quantumcumque ad coenam, ut
appellant , accedant. Qjtis enim dicet eas non
habere argumenta probabilia fiua fella ? at ne
mo peccat feqiiens opinionem probabilem.
H®c allertio plulquam lalla eft. Primo , quia
licet Haereticus'ignorantia invincibili fui er
roris laborans, non peccet , Sc fit materialiter
duntaxat haereticus , ( nam uc infra offende
mus contra Jantenium & 'Wendrochium, er-
B
ror
feu ignorantia invincibilis excufat
In fidelis , cui proponitur noftra fides ut magis
credibilis, dum ejus fella probabiliter adhuc cre
dibilis apparet, non tenetur ad recipiendam no-
Tom. III.
Z40.
pec
cato ) ille tamen cui fides Catholica videtur
magts credibilis 8c probabilis , non laborat
ignorantia invincibili, fed vincibili : tum quia
ratione formidinis annexa: opinioni minus pro
babili, errorem aliquo modo praevidet : tum
etiam quia fcqucndo fedam illam , qua: ipfi
apparer minus probabilis , feu minus confo-
na veritati, & relinquendo aliam , qu® pro-
C babilior Sc credibilior, feu veritati conformior
aut vicinior ipfi videtur, veritatem conremnir,
& parum de ipfi curat : Ergo ille non excufa-
tur a peccaro.
Secundo , quando illi Authores dicunrquod
error probabilis excufat a peccato, vel loquun
tur de probabilitate vera , vel duntaxat appa
renti ? Primum dici non poteft , cum nullus
error aut hxrefis veram probabilitatem , fcd
duntaxat falfam & apparentem habere poftir.
Nec etiam fecundum , alias lequcretur nul
lum fere propter haerefim damnari pofte h®rc-
ricum; cum nullus fit pene , qui non affirmare
E) polfic fibi fedam fuam videri probabilem. Ex
quo ulterius fequeretur , ad falutem in fua
quemque Religione, quam probabilem putat j
polle pervenire. Unde Caramuel in probabi
litatis dodrina verfatiffimus , & omnes ejus
confecutiones apprime callens , imparem huic
difficultati refolvend® fe agnofeit , eique vi
detur fuccumbcre , dum in Theologia funda
mentali pag. 47Z. refert , &c inloliitum relin
quit difcurlum cujufdam Bafanomeni Luthera-
ni, qui fatebatur fidem Roman® Eccleli® efle
quidem probabiliflimam , adeoque fecurilfi-
mam , fed contendebat etiam Lutheranam ,
quam profitebatur , effe probabilem , atque
adeo fccuram , fubindeque fibi licere efle iri
E quieta conficientia apud Luthcrum., & in ejus
feda fc pofle falutem confequi. Quia Bafano-
menus (inquit) Lutheranorum filius, & inhu-
therana urbe natus, inter Lutheranos nutritus ,
magiftros habuit & pradicantes Lutheranos; fic
ubi primum Patrem Valerianum, magnum Capu-
cinorum decus , & alios audivit inculcantes ,
vel effe redeundum ad Romanam Ecclefiam, vel
recedendum a Chrifto , fervide Infiurrexit ,
dixit: ChriFlianifinus probabili fima Religio eft,
Cr fiub ipfo dantur fcEhz antiquiores, juniores , fe-
veriores , benigniores , univerfaliores , minus
univerfales (& pracipue Romana , Lutheraria
Calviniana) qv& svnt vere probabiles,
Erro mihi Lutherano non eft neccffario redetin-
Q d
zqt
