.190 DISSERTATIO
TH EOLOGICA
ad Romanam Ecclefia?n , aut fcccdendum d A
Chrifto. NampraterRomanam Religionem , cui
probabilitatem non nego , etiam Lutherana est
'Chrifiiana , & probabilis, & multo Romana be
nignior. Vim rationis jam penetras, jam vides
quo refpiciat hareticus. Tenet pnmo ejfeprobabi
le , quod Deus mentiri nequeat j fecundo ejfe
probabile, quod revelarit facram paginam , & fi
velit, utfic loquar, diSlaverit■, tertio ejfe probabi-
le,qubd eandem Romana Ecclefia bene exponat;
CT tamen addit, iis non objlantibns, harum anti-
thefes ejfe probabiles. Rcjolutionern hanc fc ille
-confirmat rjr dilucidat t Dcblrina Arifiotelis ,
inquit, prout hodie traditur in Academtjs Ita
licis y Hifpanicis , Gallicis , prubabilijfima efi;
nec contra hancipfamprobabilitatem militat mun- g
di aternitas & anima rationalis mortalitas: nam
ifii y & firniles errores fiunt e xp uniti, nec jam tra
duntur d Chrifrianis Pbilojophis. Hacipfa do-
Eirina .&fchola Arifiotelis in tres fellas dividi
tur, Tbomifiicam, Scoticam cV Nominalem ; om
nes probabiles , omnes celebresy omnesplauf.bilcs.
Dicant Dominicam : nostra fchola Arifioteliea
elt antiquior Nominali & Scotica: Ergo re
deundum ad ipfam.vel fecedendum e fit ab Arijlo-
tele. Quid inde? N amd Francifcanis ridebuntur
qui aquo jure reponent,vel admittendam ejfe Sco-
tifckolam, vel relinquendum ‘Pcripatum. Tunc
enim argumentatio urgeret, ckrn vel una fub Chri-
fito Religio , vel una jub Arifiotele fchola demon-
jlrationes produceret. Nam fi una fella demon- C
fitraretur ejfe vera, reliqua demonfirarentur ejfe
falfie ; & in nofitro cafu, aitTafanomenus , omnes
has Religiones (Romanam , Lutheranam, Calvi-
nianam J ejfe Chrijtianas & probabiles judico ;&
omnes has fcholas (Thomijticam,Scoticam,& No
minalem ) ejfe Arifiotelicas & probabiles cenfeo ;
& hanc ob rem ratiocinio illo difiunlUvo , vel re
deundum ejt ad Romanam Ecclefiam , vel fece
dendum e Ita Chrifto,convinci aut urgeri non pof-
fum. TTc antiquitatem ipfie & Conciliageneralia
morabiturthac enim,ut aityprobabilia argumetay&
non evidentiaminiflrant.-quoniam fchola Arifio-
tcliSyChriFH Religione multo antiqmor,& Acade-
mia Peripatetica mulio numerofores magiftros ha
bent yquam generalia C oncilia , & fi licet P. Ma
gno do Urinam Peripateticorum de errore & tyran- ^
rannide arguere, cur non licebit Bafanomeno ejfe
& cauti ori? Cur non dicere ,Romana?n quidem Ec-
clefia?n ejfe probabilijfimam, adeoque in foro in
terno ejfe fccurijfimam •> & tamen hoc ipfo non ob-
Jlante , Lutheranam quam ipfie profitetur , ejfe
etiam probabilem ,aiqHe aque Chrijtianam, ae fe-
curam; imo secvriorem omnino , qvoniam
MINVS PROBABILIS SENTENTIA SI BENI
GNIOR, etiam secvrior est. Curnon licebit
addere , fe ejfe in quieta conficientia apud Luthe-
rum , adeoque non teneri redire ad Ecclefiam
Romanam, neca Chrijti Religione fecedere?
Ha:c Caramuel. Ex quibus liquet, illuni vim
hujus confecudonis probe novifle , eamqueta- E
cite faltem & indirede approbalTe , nempe : Si
nullus hareticus , quandiu ejus fella fbi apparet
probabilis ,peccat credendo harefi fbi propofita,
nullus fere propter harejimpoterit damnari h.creti
cus ; cum vix ullus jit, cui ejus fella non videa
tur probabilis , proinde poterit quilibet in ea Reli
gione quam profitetur falutem confcqui.
Scio alios Recentiores , has confecutiones
non admittere, imb ab iplis abhorrere. Seduc
xede ait Caramuel, vel omnia debent tranfglu-
tire, veldprincipali opinione dijccdere. Unde re-
dir illud Augultini, quod fupra retulimus : Hoc
tu quidem non [entis ,fcd hoc [equitur illa qua
[entis. Aluta erg'o antecedentia , fi vis cavere fe-
quentia.
XII.
Dare pecuniam , vel aliud quid temporale pro
beneficio , ut motivum , quo voluntas collatoris 143,
ad illud conferendum inducatur , non ejl fimo-
nia , fi non detur ut pretium beneficio aquale.
Valentia tomo 3. difp. 6. qu. 16. p. 3. Tanncrus,
Efcobarius, Sancius, Miihardus, & alij recen
tiores Cafu i ita:.
Oppolitum colligitur aperte ex D.Thoma 1.
1. qu. 100. art. z. ad 5. ubi ait: Antequam alicui
acquiratur jus in Epifcopatu, vel quacumque di
gnitate, vel prabenaa , pereleUionem, velpro-
vijionem, feu collationem, fimoniacum ejfetad-
verfiantium objlaculapecunia redimere : fic enim
pecutua pararet fibi viam ad rem fipiritualern ob
tinendam. Ex quibus verbis hoc argumentum
conficio. Per pecuniam parare fibi viam ad rem
fpintualcm obtinendam , juxta D. Thomam*
vera limonia elt : Sed qui dat pecuniam , ut tem
porale incitamentum , quo animus collatoris
ad conferendum libi beneficium inducatur, pe
cunia parat libi viam ad rem fpiritualem obti
nendam ; ea enim ut medio feu lnfirmnento uti
tur ad excitandam & fledendam collatoris vo
luntatem , ut ipli beneficium conferat : Ergo
ille vere fimoniacus elt. U ;de Ecclelia femper
pro fceleratis & limoniacis habuic eos omnes
qui pecunia libi ad facerdotium, & alia Eccle-
fia; minifteria aut beneficia viam muniunt , &
hanc nundinationem , quavis arte, quovis co
lore fucaram , fimoniacum fcelus appellavit.
Hinc generatim negant Canones fas elle , per
pecuniam ad Ecclelue dignitates pervenire , ut
patet ex Canonibus Apoitolicis Can.30. ubi fic
dicitur : Si quis Epifcopits , aut Presbyter, aut
Diaconus, per pecunias hanc obtinuerit dignita
tem , dejiciatur. Hinc eriam generaliter vetant,
ne quis ad Ecclelia: munia confequenda aliquid
offer at,vel promittat,ut conflat ex ConcilioTo-
let. 8. in quo fic habetur : Si quis pro percipienda
facerdotij dignitate quodlibet pramium deteUus
fuerit obtulijfe , cx eodem tempore anathematis
fe noverit opprobrio condemnatum. Item in Con
cilio Melpnitano anni 1090 llride vetatur, Ne
quis dato , vel promijfo , vel pretio, vel fervi-
tio, ea intentione impense Epifcopaletn nitatur
ajfcqui dignitatem.
Confirmatur: Cum D. Petrus Simonem Ma-
gum de limonia: fcelere increpavit, dc hoc eum
reprehendit quod donum Dei pecunia poffideri
poffe exiit i mallet, ut pater ex verbis illis Ador.
8. Tecunia tua tecum jit in perditionem , quo
niam donum Dei exifHmafii pecvnia posside
ri : Sed quod pecuniarij muneris praillatione
per modum illecebne permoventis obrinetur,
tam bene pecunia polfiderur, ac illud quod per
ipfam fub formalitate pretij fumpram acquiri
tur, ut de fe patet : Ergo qui dar pecuniam ut
motivum , quo voluntatem collatoris ad confe
rendum libi beneficium inducar , cani bene li
monia: labe inficitur, quam qui illam prabetuc
pretium beneficio tequale.
Confirmatur amplius : Si ad Simoniam nc-
cdlario requiratur, ut pecunia per modum pre
tij beneficio atqualis offeratur, yel conferatur,
