DE OPINIONVM
PROBABILITATE. 303
judicium fubibuntinjuftum. Unde Ifidoruslib. 3.
fent. cap. 51. loquens dc Judicibus iniquis, fic
ait : Gravius lacerantur pauperes a pravis Indi
cibus , quam a cruentiffimis hostibus. Nullus
enimprado tam cupidus in alienis, quam Index
iniquus in fuis. Latrones indccejfis faucibus ac
latebrofis latentes , inf dias ponunt: isti palam
rapacitatis avaritia faviunt. Hoftesin alienorum
tantum fanguinem intendunt; Iudices quaji cru-'
deliffimi carnifices civium , opprejfione fud fub-
jeElorum vitam ex tingunt.
Articvlvs VI.
cem laudare , fefeque ( ut loquitur idem Sinni-
chius) muttto fcabere , juxta vetus illud adagium
ab Erafmo chil. i. cent. 7. cap. 95. relatum : Mv-
tvvm mvli scabvnt, Quod etiam notavit,
&.detcftatus eft Epifcopus Gandavenfis, in Epi
ftola ad Clerum lux diGecefis , in qua de novis
iliis Cafuiftis, & laxioris Ethices inventoribus,
fic ait: Hi non folum corrupta natura prurientes
aures blanditijS fuis demulcent, fed & mvtvo
Scabvnt , atque de adinvento aliquo vitijs pra-
textu, tanquam de novo coeli tramite reperto, fibi
invicem gratulantur & applaudunt. His prtemii-
fis: pro relolutione difficultatis propofitx , fit
ytrtim authoritas unius tantum Docforis
Jiijjiciat ad reddendam opinionem in mate
ria morali probabilem , & in praxi tutam ?
j0)-_ A F firmant communiter recentiores
T\.Cafuill:e , qui (ut redfce obfervavit Joan-
nes Sinnichius libro fupra citato §. 354.) in mu
tuas crebro folcqt excurrere laudes, Ubique in
vicem accinere : quod eo fine fudtitare videntur,
ut majorem libi invicem authoritatem conci
lient , llcque fuis opinionibus probabilitatem
comparent. Cum enim duplex ab eis diftingua-
tur probabilitas, intrinfeca Icilicec-leu rationa
lis, qux iumitur a ratione-; & cxtrinfeca feu
authentica, quat petitur ab'authoritate; ubi vi
dent dcefte fuis commentis primam,ftudent pro
curare' (altem fecundam ; atque ob hunc finem
prorumpunt in mutuas laudes, ut^quifque eo
rum fuum laudatiorem diredte laudando, laudet
feipfum, faltem reflexe, llcque fuis opinionibus
umbram quandam probabilitatis ab authoritate
procuret, quam denegari cernit a ratione.
Id declarat idem Atithor exemplo Caramue-
lis &Dianx, quorum prior in quadam ad po-
fteriorem Epiftola , prxludio Theologiae fun
damentalis inferta, haec ei feribit : Quialongiffi-
me abfiim ab omni adulationis genere, patere ut
aliquid liberius & fiyicerius fer ibam, Laudant te
& legunt viri dolii , nec efi in Europa Theolo
gus qui fit ftudiofius , & te careat: fi qui obmur
muraverint , do Eli non fiunt , fir tota oblocutio
amniorum pervenit ad columnas Herculeas , cum
dicunt Dianam effie agnum Dei, qui ab finiit pec
cata mundi. Addit praeterea in eadem Epiftola de
eodem agno Dei: Certi fumus tanto illius dog
mata Theologorum firmari numero , ut quarenti
an hoc vel illud liceat, fujficiat refpondere ,
Diana dixit.
106. Porro quid Diana viciffim de Caramuele feri—
pferit , diligenter- ab eodem ipfo Caramuele
colledtum habetur ad calcem ejufdem Epiftolx,
ubi fic legitur : Vt videat LcElor Caramueletn
etiam redamari d Diana , has pauculas lineas
fubjungo. I fiturparte 7. traEl. it. refol. 1. fic in
quit Diana : [ Nota LeElor, quod in tui gratiam
multas opiniones fupra diEti Caramuelis addu
cam , quia ejus codex non ita facile invenitur : &
licet aliquando ejus opinionibus non adhaream ,
fernper tamen illum honoris causa nominatum effe
volo ; eft enim vir doEtiffimus , & acutijfimi inge-
nij & ut alias dixi, non folum ficholafiica & mo
ralis Theologia , fied etiam politioris litteratura,
peritijfimus. Et utinam amifijfimus vir alios fceli-
ttes ingcnij fui foetus in lucem pariat, & c. ]
Ex quibus patet illos Autnores, ut majorem
fibi invicem authoritatem concilient, le invi-
§. I.
Conclufio negativa fiatuitur.
Ico igitur : Unius tantum Dodloris fuf- 107;
fragium feu authoritas , communiam: lo
quendo , non poteft reddere opinionem aliquam
probabilem & in praxi tutata.
Probatur primo ex Ariftotcle 1. topic. cap. r.
fic dicente '.‘Probabilia funt qua videntur omni
bus , aut pluribus , aut fapientibus, & his ma
xime notis : Sed qux uni ioli videntur, non vi
dentur pluribus : Ergo quas uni foli videntur,
communiter loquendo , probabilia non funt.
Probatur fecundo ex D. Thoma quodlib. 3. fu
pra citato art. 10. ubi ait : In his qua pertinent
ad fidem , & bonos mores, nullus excufiatur , fi
fequatur erroneam opinionem alicujus Alagifiri;
At 11 communirer Sc univerfaliter loquendo,
unius Dodloris luftragium efficeret opinionem
probabilem, & in praxi tutam, qui in rebus
dubiis , ad fidem aut bonos mores fpedtanti-
bus, erroneam opinionem alicujus Magiftri fe-
queretur , excufaretur a peccato , praefertim
juxta novorum Cafuiftaruta principia , docen
tium omne probabile , probabilitate quantum
vis tenui ac debili, a peccato excufare : Ergo
juxta D.Thomam , unius tantum Dodtoris fuf-
fragiUmnon poteft, communiter Sc regulariter
loquendo , reddere opinionem aliquam proba
bilem, &.in praxi tutam. Unde Ladfcantius fu
pra relatus : Ne trahamur authoritate cujufquam,
fed veritati potius faveamus & accedamus. Nul
lus hic temeritati locus : in aternum fiultitia poena
fubcunda efi, fi aut perfona inanis , aut opinio
falfa deceperit. Ex quo infert Joannes Sinni
chius §.357. intolerabilem efte illam Caramuelis
adulationem fupra relatam: Quare n fi an hoc aut
illud liceat , fufficit refpondere .Diana d.xit:
Neque enim flubdit ille ) in fchola Pythagora
degimus , fed in fchola Christi , qui nequaquam
dixiffe prohibetur , Ego svm probabilitas ,
fed, Ego svm veritas. Hujus magifterio di
dicimus arctitudinem via deducentis ad vitam,
fiy latitudinem via deducentis ad mortem. Porro
quod hujus magifierio didicimus, verum effe non
ambigimus. Proinde quantumvis Diana molia
tur viam coeli dilatare , vel viam perditionis an-
gufiare , non ei credimus , fed Chrifio potius ac-
quiefeimus , affeveranti illam effe arEtam, ifiam
vero fipatiofam. Qui enim illam pradicavit arEtam,
& ifiam fpatiofam , Deus efi, legifer eft, veri
tas efi : Diana , quantumlibet a Caramuele lau
datus, homo purus efi, legifer non eft, veritas
non efi.
Probatur tertio conclufio ab inconvenienti,
quod fequitur ex adverfa fententia : Si enim
unius viri dodti Sc probi authoritas fufficcrct ad'
