DE PECCATO ORIGINALI.
443
Nec obftat quod illx formalitatcs nonrcaliter, A
fcd virtualitcr tantum inter fe diftinguantur :
quia ut ait D. Thomas qu. i. de malo art. 4. ad 1.
Idem fecundum diverfa poteft ejfe culpa & poena ,
non tamen fecundum idem.
142, Dices primo : Culpa non cft a Deo : Sed priva
tio juftitix originalis , ut fubjicientis mentem
Deo ut ultimo fini, ab ipfo caufatUr: Ergo non
habet rationem culpx. Minor probatur : Iuftitia
originalis, ut fubjicicns mentem hominis Deo ut
ultimo fini, eft habitus pendens a Deo in fieri &
confervari : Ergo carentia illius eft a Deo fubtra-
hente auxilium,quo producatur vel confervetur.
145. Refpondeo quod quamvis carentia juftitix
originalis ut fubjicientis mentem Deo, phyfice B
lurnpta, fcuut proveniens ex fubrradlione auxi-
lij divini, fit a Deo , quia fub hac ratione eft tan
tum pcena, cum propter culpam Deus fubtrahat
tale auxilium; carentia tamen juftitix originalis
ut fubjicientis mentem Deo, moraliter fpedtata,
& ut volita voluntate capitis, fub qua tantum ra
tione poteft dici culpa, non eft a Deo, quia ut
voluntaria fequitur ad adtum voluntatis Adami,
non prout ille adtus erat a Deo efficiente, fed in-
quantum erat a voluntate Adx deficiente.
144. Si dicas fecundo , poenam debere prxfuppone-
re culpam : refpondetur quod etiam privatio
phyfica juftitix originalis, qux eft poena peccati
originalis , prafupponir eandem privationem ut Q
voluntariam , fub qua formalitate habet ratio
nem culpx: prius enim eft noftro modo intelli-
gendi privationem illam voluntariam efle vo
luntate noftri capitis, quam illam infligi a Deo 5
ideo namque Deus nobis nafcentibus fubtrahit
auxilium juliitice originalis produdfivum, quia
voluntate primiparentis voluimus juftitia origi
nali privari.
145, Ex his inferes, ad redte concipiendum totum
culpa: originalis proceflum, quatuor efle diftin-
guenda figna feu inftantia rationis. In primis
enim concipere debemus puerum fub debito ha
bendi gratiam ex padto in paradifo inito inter
Deum Sc Adamum. Deinde intelligere debe- D
mus, peccatum Adami refpicere hunc puerum
tanquammembrum ipfius Adami,& caufare in
ipfo averfionem voluntariam a Deo ut ultimo
fine , feu voluntariam privationem fubjedtionis
debitx ipli Deo , in qua originalis culpa forma-
liter confiftit. Tertio intelligendus eft idem puer,
ratione utriufque peccati, tum Adami, tum pro-
prij, indignus ut Deus ipfi gratiam promiflam
conferat, fubindeque dignus ut denegetur ei ip
fi gratia , quatenus eft bona eidem puero , ordi-
naturque ad illum perficiendum. Denique in
telligere debemus, Deum, utroque peccato ad
punitionem pueri provocatum , denegare fuum
concurfum collativum gratiae 1, & hac denega- E
tione caufare ipfius gratix privationem , non
prout hxc privatio tollit fubjedftionem debi
tam Deo , fed ut tollit perfedtionem promiflam
& debitam puero , iliumque in fciplb perficien
tem , quo padfo talis privatio habet rationem
pcenx.
144. Dices: In illo fecundo inflanti, feu figno ra
tionis , in quo intelligimus peccatum adtuale A-
darni caufare in puero privationem fubjedtionis
ad Deum, etiam intelligimus Deum ut negan
tem concurfum collativum gratix, atque adeo
ut punientem puerum per talem negationem;
alias deberemus tunc concipere Deum gratiam
infundentem : Ergo tam cito concipimus pue-
Tom. I / /.
rum affici privatione gratix ut pcena , quam affi
ci privatione illius ut culpa.
Refpondeo in tali figno nihil concipi de Deo, 147»
fed ab eo prxfcindi; unde neque concipimus il
lum ut negantem concurfum gratix, neque ut
illam influentem , fcd folum concipimus id quod
ex parte pueri fe tenet, &c quod ex peccato Ada
mi accepit; quod vero propter hoc Deus dene
get gratiam, & hac denegatione feu privatione
puerum puniat, pertinet ad figna fequentia.
Articvlvs VI.
In quo fabjceletur originale peccatum?
S. I.
Qjtibnfdam pramifiis difficultas refolvitur.
N Otandvm primo, quod aliquid poteft 1^8*
efle in alio tripliciter : vel ficut in caufa
principali, ut filius m patre: vel ficut in caufa
inftrumentali, ut filius in femine patris : vel fi
cut forma in fubjeCto , ut albedo in pariete, aut
ccEcitas in oculo , eo modo quo privatio dicitur
habere fubjedtum.
Notandum fecundo , peccatum originale pof- 149.'
fe confiderari dupliciter , nempe formaliter &
quoad eflentiam culpx, feu quantum ad mali
tiam primariam & conftitutivam ; ■& cffecftive
quantum ad proprietates , & effe&us ex ipfo de
rivatos , qui in ipfo de materiali & fecundario
importantur. His prxmiffis.
Dico primd , peccatum originale efle in Ada- tpl
mo ficut in caula principali, & in femine ficut
in caufa inftrumentali. Ita D. Thomas hic qu.
83. art. i. in corp. ubi fic ait: Peccatum originale
omnium hominum fuit quidem in ipfo Adam fcut
in prima caufa principali, fecundum illud Apo-
ftoli ad Roman. s,-In quo omnes peccaverunt. In
femine autem corporali eft peccatum originale fi
cut in caufa inftrumentali, eo quod per virtutem
aBivatn feminis traducitur peccatum originale in
prolemfimul cum naturahumana. Ex quibus fuffi-
cienter probata manet noftra conciuilo. Unde
Dico fecundo,peccatum originale prius & im- Ijrf
mediarius recipi in eflentia animx , quam in ejus
potentiis; imo fi quoad eflentiam & rationem
formalem culpx confideretur,recipi in fola eflen
tia animx ; in potentiis vero folum ratione pro
prietatum , vel effetftuum cx ipfo procedentium
inveniri.
Prima pars cft D. Thomx qu. 4. de malo arr.4.
& hic qu. 83. art, 2. ubi eam duplici ratione de-
rnonftrat.Prima quam habet in corpore,fic poteft
proponi. Peccatum originale per originem feu
generationem ex Adamo traducitur iu pofteros:
Sed origo icu generatio prius attingit animam ut
terminum,quam potentias illius: Ergo prius hoc
peccatum inhxret animx, quam ejus potentiis.
Hxc ratio D. Thomx difplicet Vazquezio: jya.
Tum quia anima rationalis, cum non educatur e
finu materix, fed a Deo immediate procedar,non
cft terminus generationis , fed creationis. Tum
etiam , quia fi peccatum originale, eo quod per
generationem traducatur, deberet efle prius in
eo quod immediatius generationem terminat,
fequeretur illud immediate recipi in toto com-
polito : hoc enim, & non anima, immediate pec
generationem attingitur,
K k. K ij
