4,-tf DI S P V T A T I
fenfam ,divcrfa ratione : Nam quatenus refpicit A
animam, & cft illi difeonveniens, dicitur macu
la; quatenus refertur ad poenam, appellatur rea
tus fcu obligatio poenae; quatenus vero provenit
ex adione divinae voluntatis ordinantis pecca
torem ad poenam, vocatur offenia. Scotum fe-
quuntur Gabriel, Major, Almainus, Sc alij No
minales , quamvis in modo explicandi talem do-
drinam, nonnihil dividantur.
Alij docent cum Vazque hic difp. 159. cap.j.
hominem tranfado adu peccati non denomina
ri habitualiter peccatorem ab aliquo fibi intrin-
feco, fed ab extrinfeco , nempe a peccato adluali ^
praeterito, quod etfi phyfice tranfierit, morali-
ter tamen perfeverare cenfetur, donec per poe
nitentiam retradetur, & per infufionem gratix
tollatur: unde illi Authores maculam peccati,
feu peccatum habituale , in fola denominatione
extrinieca , proveniente a peccato praeterito non
rctradato, confiftere alleverant.
Alij vero illud ponunt in aliquo habitu, quo
anima Sc voluntas manent converfx habitualiter
ad bonum commutabile iicut ad finem ultimum,
& a Deo averfx. Ita Lorea , Martinez, Nuno ,
Sc alij, qui docent peccatum originale conlifte-
re in converfione habituali ad creaturam : eodem
enim modo , fervata preportione , de peccato
habituali pcrfonali philofophandum exiftimant. ^
Denique S. Thomas hic art. 1. Sc 2. Sc alibi
paflim, aflerit maculam peccati non clfe aliquid
pohtivum ,fcd formaliter confiftere in privatio
ne nitoris animx in ordine ad fuam caufam, qux
eft peccatum aduale. Unde fit
S. II.
Confutantur tres prima fententia, &
quarta Jiatuitur.
D ico primo, maculam peccati non elTe or
dinationem palfivam ad poenam peccato pj
debitam.
Ptobatur conclufio multipliciter. In primis
enim prius intelligituc in homine macula ex pec-.
cato relida,quam deputatio ad pccnam; ideo
enim quis deputatur ad pcenam, quia cft culpa
bilis feu peccator, & peccati macula infedus:
Ergo deputatio feu ordinatio pafliva ad poenam
non cft ipfa macula peccati, fed ipfam prius fal-
tem natura fupponit. Unde D. Thomas in 2. dift.
42. in expolit, textus ait quod, macula eft medium
inter alitum peccati & reatum, quafi effetius actus>
& fundamentum reatus.
Probatur fecundo : Etfi Deus ftatuiflet nullam
inferre poenam peccato, adhuc eflet anima poft £
adum peccati maculata , immunda,& in ftatu
peccati: Ergo macula proprie non eft ordinatio
ad poenam.
Tertio ; Damnati in inferno novas maculas
contrahunt ex peccatis qux ibi continue com
mittunt; & tamen cum non fint amplius in fta
tu demerendi, utpote in termino exiftentes, non
ordinantur a Deo ad novam poenam : Ergo idem
quod prius.
Quarto : Rcmifsa culpa, Sc ablata macula,
adhuc remanere poteft ordinatio ad poenam ,
quia in juftificatione nonfeinper poena omnino
remittitur,fed mutatur xterna intemporalem,
juxta illud Auguftini: Ne culpa putaretur par
va ,f cum ea finiretur & poena, prolixiorem effe
voluit poenam , quam culpam : temporaliter enim
O OCTAVA
detinet poena, quem jam reum ad damnationem
non detinet culpa. Ergo macula peccati non con-
fiftit in ordinatione ad poenam.
Denique macula apud omnes eft de genere
mali culpa:, cum fit ipfum habituale peccatum,
atque adeo nequit ab aliquo Dei adu,five per
modum cffcdus, five per modum denominatio
nis provenire : ordinatio vero pafliva peccatoris
ad poenam,procul dubio eft de genere boni; nam
bonum Sc juftum eft peccatorem ad poenam de-
ftinari, imo eft effedus vel denominatio ipfius
adus divini deftinantis': igitur ratio maculs
’ confiftere nequit in tali ordinatione.
Hx rationes adeo convincentes funr ad de- 25.
monftrandum peccatum habituale non confifte
re in deputatione pafliva ad pcenam , ut Sconftx
fuum Magiftrum interpretari conentur,& iifle-
rant ipfum per ordinem feu deputationem ad
poenam intellexiflc poena: condignitatern , & in
ea collocalfe eflentiam peccati habitualis. Ve
rum hxc interpretatio non juvat, nec fenten-
tiam Scoti probabiliorem reddit: Nam condi-
gnitas pcenx eft proprietas confequens culpam,
ficut condignitas prxmij confequitur bonitatem
moralem adus meritorij : Ergo eflentia peccati
habitualis confiftere nequit in reatu feu deputa
tione ad poenam , accepta pro condignitate
pcenx.
Confirmatur: Non ideo aliquis eft peccator,
quia eft dignus poena, fed potius econtra dignus
eft poena, quia eft peccator: Ergo peccatum ha
bituale non confiftit in condignitate poena:.
Dico fecundo, maculam peccati, feu pecca
tum habituale, non efle folam denominationem
extrinfecam, defumptam a peccato aduali prae
terito.
Probatur primo : Peccatum habituale origi» 26.
nale eft aliquid nobis intrinfecum, &diftindum
a peccato aduali Adami, atque ab eo derivatum,
ut contra Pighium , Sc Catharinum difputatione
prxcedenti oftendimus : Ergo fimiliter pecca
tum habituale perfonale erit aliquid nobis in
trinfecum , diftindum a peccato aduali prxteri-
to, Sc non fola denominatio cxtrinfeca ab illo
petita. Confequentia patet: Tum quia peccatum
habituale perfonale non miniis debet efle intrin
fecum , nec minus afficere phyfice peccatorem
adultum , quam peccatum habituale originale
afficit parvulum : Tum etiam , quia fi peccatum
aduale Adami vim habet transfundendi in po-
fteros aliquid habituale intrinfecum, quod vere
Sc proprie peccatum fit,vereque & intrinfece
illos denominet peccatores, a fortiori relinque
re debuit in Adamo aliquid habituale intrinfe
cum , per quod vere Sc proprie peccator dicere
tur: cumque eadem fit ratio de peccato aduali
aliorum hominum, dicendum eft ex eo aliquid
intrinfecum derivari, quo peccatores denomi
nantur, & quod macula peccati, feu peccatum
habituale dicitur.
Probatur fecundo conclufio : Denominatio 27,'
exprimens permanendam Sc ftatum, feu modum
eftendi fixum Sc quietum, non poteft fumi ab eo
quod eft tranfiens, Sc fe habet per modum ten-
dentix & motus; nam inter denominationem 8c
formam denominantem debet efle proportio
quantum ad modum eftendi: Sed denominatio
injufti & peccatoris dicit aliquid permanens, &
fixum ac quietum ; peccatum veto aduale eft
quid tranfiens, Sc dicit fluxum Sc tendendam in
aliud : Ergo denominatio peccatoris non fumi-
tur
