DISPVT ATIO OCTAVA
privatio immediate illum denominat Se confti-
tuit .peccatorem Se injuftum habirualiter 5 Se per
coniequcns in tali privatione ipfum pectatum
habituale formaliter Se immediate confiftit.
38. Tertio: Eodem proportionali modo philofo-
phari debemus de peccato habituali perfonali,
ficut de originali : Sed peccatum habituale ori
ginale in privatione juftiri.e originalis, ut volun
taria voluntate capitis, formaliter confiftit , ut
difputatione procedenti vidimus : Ergo etiam
peccatum habituale perfonale confiftet in priva
tione grado fan&ificantis, ut voluntaria volun
tate propria ejus qui illam habet,
j Confirmatdr: Sicut privatio originalis juftitio
habet quicquid requiritur ut fit formaliter pec
catum habituale originale, ut ibidem oftendi-
rrius; ita Se privationi gratiae fanftificantis nihil
deeft ex his quo requiruntur ut fit peccatum ha
bituale perfonale ; eft enim habitualis & volun
taria averfio a Deo ut fine ultimo & fupernatura-
li,ficut ipfir gratia fandtificans eft unio Secon-
verfio habitualis ad Deum ut finem ultimum Sc
fupernaturalem: Ergo Sec.
■^ 0 Denique probatur conclufio : Cum peccatum
habituaie non confidat in deputatione ad per
nam, nec in denominatione extrinicca, defumpta
a peccato aStuali proterito , nec in habitu incli
nante voluntatem ad bonum commutabile ut in
ultimum finem,ut procedentibus conclufionibus
oftenfumeft, vix aliud reflat per quod eonititua-
tur, quam privatio grado fandlificantis.
Adverte autem , me dixiffe in conclufione,
peccatum habituale, quatenus mortale e/?; quia
fi loquamur de peccato habituali fecundum fe,&
abltrahendo a mortali , confiftit in privatione
conformitatis ad legem, feu redticudinis ratio
nis , talis enim privatio ex quocunque peccato
in anima relinquiturjex folo autem peccato mor
tali,privatio grado fandtificanris caufatur. Unde
D.Thomas hic arr. 1. utriufquc privationis me
minit , dum ait: Animahominis duplicem habet
nitorem ( quo privatur per peccatum) unumqui-
detn ex refulgentia luminis naturalis rationis ^per
quam dirigitur in fuis aSlibus ; alium vero ex re
fulgentia divini luminis , fici licet fapientia & gra
tia , per quam etiam homo perficitur ab bene & de
center agendum i
§. III.
Pracipua objebliones folvuntur.
O B 11 c 1 e s primo : D.Thomas infra quoft.
11;. art. 1. docet juftificationem irripij non
efle fimpliccm mutationem, fed motum a contra
rio iri contrarium, atque adeo a pofitivo in pofi-
tivum: Ergo cenfer peccatum habituale,quod eft
terminus a quo juftificationis ,cft’e aliquid pofi-
tivum , Sc non folam privationem grado fandti-
ficantis. Unde qu 18.de verit. art. 6. dicit quod
Culpa aliquidponit non folam abfentiam gratia.
Refpondeo primo, D. Thomam non intende -
43- re, te r minum a quo juftificationis efte proprie Si
rigorose contrarium , ut contingit in aliis moti
bus ftride fumptis,puta calefadtionis, aut de
albationis; fed large Sc improprie, ut dici fo-
lent contraria quolibet oppofita, inter quo cadit
medium , five utrumquejfit pofitivum , five unum
pofitivum Se alterum privativum.
Secundo retponderi poteft, conceffo Antece-
44. dente, diftinguendo Confequens: Ergo cenfet
peccatum habituale cfle quid pofitivum 3 feclui-
A dum id quod importat in redto, nego: fecun
dum illud quod dicit in obliquo Sc de connota-
to, concedo: nam fub hac ratione importat pec
catum a&uale praeteritum , ex quo habituale or
tum duxit; Sc rationem offenfie Deo illato per
adtum peccati, Si non folam abfentiam feu pri
vationem gratia:. Ex quo patet folurio ad aliud
teftimonium ex quoft. z8. de verit. defumptum.
Objicies fecundo: Si quis offendat aliquem Re-
gem , poft adtum offenfo nihil aliud remanet
quam reatus, feu deputatio ad pcenam : Ergo
fimiliter dum quis offendit Deum, poft a<5tum
oftenloe nihil remanet in peccatore quam rearus
poenae aeternae; Sc ita macula peccati nihil aliud
B erit quam reatus feu deputatio ad pcenam aeter
nam.
Refpondeo conceffo AnteCcdenre , negando
Confcquentiam, Sc paritarem. Ratio diferiminis
eft, quia amicitia Regis nihil intrinfecum ponic
in eo quem diligit,bene tamen amicitia Dei con-
fiftens in gratia Si charirate : quare licet dum
quis offendi: Regem , Sc amicitiam ejus amittit,
nihil intrinfecum perdat, bene tamen qui offen
dit Deum, amittit enim habitum gratiae Sc cha-
ritatis; lubindeque per talem oftenfarir in eo cau-
fatur gratia: privatio , quae macula animo dici
tur, Sc fic in peccatore poft actum peccati, pro-
ter reatum pcenae oterno , macula peccati rema-
net. Unde inter propofitiones Michaelis Baij, a
Pio V. Sc GregorioXIII. damnatas, hoc erat fi.
In peccato duo funt ,aElns, & reatus : tranfeunte
autem attu, nihil remanet nifi reatus five obliga
tio adpeenatn.
Objicies tertio:Homo tranfadloadtu pecca- 47]
ti, non folum manet habitualiter averfus a Deo,
fed etiam cojiverfus habitualiter ad creaturam,
feu ad bonum commutabile tanquam in ulti- ~
mum finem: Sed hoc convcrfio fieri nequit nifi
per habitum pofitivum moraliter malum: Ergo
in peccatore, tranfa&o adtu peccati, remanet
prava aliqua difpofitio, feu habitus inclinans Sc
convertens voluntatem ad bonum commutabile
ut ad ultimum finem , in quo peccatum habitua
le confiftit. M ijor eft certa, nam homo femper
habet aliquem finem ultimum, cui adhoretvel
in a&u vel in habitu: Ergo ficut exiftens in ftatu
gratio, eft habitualiter convcrfus in Deum u-r
in finem ultimum; ita exiftens in ftatu peccati
mortalis, erit converfus ad creaturam , feu ad
bonum commutabile , tanquam ad ultimum
finem. Minor vero fuadetur: nam talis conver-
fio ex ipfo nomine importat Sc exprimit quid po
fitivum , ficut averfio privationem; ex eo autem
quod eft ad bonum commutabile tanquam ad fi
nem ultimum , atque adeo perverfa Sc pcccami-
nofa , debet fieri per aliquid de genere mali;
p cumque fit convcrfio habirualis, oportet ut po
fitivum per quod fit, habeat rationem mali ha
bitus.
Confirmatur : In voluntate peccatoris nihil
aliud excogitari poteft pro confticuenda tali con-
verfione , nifi vel ipfa voluntatis natura , vel
privatio habitus chariratis, per quem erat an
tea in Deum ut ultimum finem converfa , vel
aliquis habitus vitiofus Sc pravus: Sed non con-
ftituitur per primum , natura enim voluntatis
eadem eft fub gratia, Sc fub peccato, Sc fub con-
verfione tum ad Deum , tum ad commutabile
bonum, Sc ita nequit per feipfam ullam ex his
couverfionibus conftituere, Neque per fecun
dum , quia converfio , uc dicebamus, ex ipfo
