4 6o
DISPVTATIO OCTAVA
verfia 'peccata divcrfas maculas inducunt. Et efi .
fimile de umbra, qua efi privatio luminis ex obje-
£lo alicujus corporis, & fecundum diverfitatem
corporum objectorum diverfificantur umbra. Ex
qm> liquer tertium inconveniens non lequi ex
noftra lententia : tanto enim macula peccati , ac
privatio gratiae, cenfetut deterior,quanto pecca
tum a quo caufatur, gravius eft, Sc magis contra
rium charicati.'
w Ad ultimum etiam patet folutio , cum enim
peccatum habituale fit privatio gratia;,ut dicit
refpe&um ad a&um a quo caufatur ; tot fiunt
peccata habitualia in homine , quot fiunt peccata
a&ualia mortalia; quamvis omnia eandem gra
tiam auferant, ut docet D.Thomas in z.dift.jz.
qu. i, art. i . ad z. his verbisiC/iOT omnium peccato
rum mortalium genera hoc commune habeant quod
gratiam tollunt, non tamen omnium efi una ma
cula , fed diverfa,fecundum quod defeEtus gra
tia ad diverfas caufas refertur: unde defetlusgra
tia ex abtu luxuria proveniens, efi macula illius
peccati,& fic de aliis. Et in4.dift. ib. qu. i. art.
z. qusftiunc. s. ad. t. Quamvis (inquit) quantum
ad ipfam privationem gratia non differant macula
peccatorum , differunt tamen quantum ad caufam
ex quatnacula confequitur,& fecundum hoc etiam
quodlibet peccatum unam maculam addit , irt-
quantum novum obfiaculum gratia ponit.
60. Ad complementum hujus qusftionis, qusres
in quo conhftiSftnacula peccati venialis ?
Refpondeo illam eonfiftere in privatione fer
voris charitatis, feu in diminutionc charitatis,
uoad habilitatem Sc expeditionem ad elicien-
os fuos a£tus, & imperandum aliis virtutibus.
Ica colligitur ex D. Thoma in 4. dift. 16. qu. z:
art. 1. qusftiunc. 1. ad 1. ubi diftinguens inter
maculam culpa; mortalis Sc venialis, hc ait: Di-,
cendum quod macula potefi effe dupliciter : uno
modo per privationem pulchritudinis, & ficin ve
niali non manet aliqua macula, quia non tollit
gratiam ,qua e ft anima decor: alio modo per hoc
quod pulchritudo qua efi gratia, impeditur ne ex
terius appareat , fient per pulverem pulchritudo
faciei fadatur ;& talis macula efi in veniali, quia
impeditur decor gratia , ne in altibus exterius
ofiendatur. Ex quo habetur, maculam peccati ve
nialis nonefle maculam fimpliciter, fed tantum
fecundum quid: quia non fcedat animam fim
pliciter, neque tollit formam per quam ineft ei
pulchritudo, fcilicet gratiam Sc charitatem, fed
tantum obnubilat Sc qua fi tegit, ut minus relu
ceat 5c fplendefcat in adbibus; habetque ie ad
animam exiftentem in gratia ,ficut ad faciem ve-
nuftam pulvis,quo nonnihil fordefeit, nec ta
men ejus pulchritudo deftruitur. Quo fienfiudi-
Serm.4. xit S. Leo Papa: Dum per varias alliones vita
§Et*- hujus folicitudo difienditur, neceffe eft de rnunda-
4 ra i‘f- fio pulvere etiam religioft corda fordefeere.
Amicvivs IV.
Vtrum peccatum non folutn maculam,
fed etiam reatum poena inducat, &
in quo ille conffiat ? ,
D ico primo, peccatum non fiolum macu
lam caufarc in anima , led etiam reatum
poens inducere. Gonclufio eft certa de fide : ex
variis enim Scriptura; locis colligitur, prxfcr-
tim ex illo Matth.5. Qui dixerit fratri, fuo fatue,
reus erit gehenna ignis. Ratio etiam illam lua-
det: Nam reatus pcens fic fie habet in peccatis,
ut dignitas prxmij in bonis operibus ; Sed natu
rali lumine confiat, honeftam operationem di
gnam efle prxmio : Ergo Sc peccatum fiuppli-
cio. Prsterea ut difeurrit D. Thomas hic qu. 87.
art. 6. Reda ratio poftulat, ut quando ab aliquo
ordo ficu squalitas juftitis violata eft, ab ipfio
reintegretur Sc refiauretur ; Sed qui peccat,
tranfgreditur ordinem Sc squalitatem divina; ju-
ftitix, plus voluntati fux indulgendo quam de
beat : Ergo oportet ut hunc ordinem & squali
tatem rcituurec, Sc divina: juftitis fatisfaciar per
squalitatem poens, juxta illud ApoCal.18. Quan
tum fie glorificavit, & in deliciis fuit, tantum
date illi tormentum & lullum, ficque peccatum
debitum pcens, leu reatum inducic.
Dico lecundo , peccatorem per peccatum tri-
pliccm reatum poens incurrere, juxta triplicem
legem , in quam offendit. Primus nafeitur, ex eo
quod contra ordinem redae rationis nobis a na
tura infitum Sc prsfcriptiim agat: fecundus,ex eo
quod agat contra legem humanam i tertius,
quod contra divinam. Primus, ficu prima pcena,
efi remorfius conficientia; , aut , ut loquuntur
Theologi,fiynderefis, qux nobis a natura impref-
nunquam in ea extinguitur; unde Se
neca: Confciehtia efifranum ante peccatum, &
flagellum pofi peccatum. Cui etiam confonat il
lud Auguitini: In teipfio efi flagellum tuum, fic
vindicatur in rebellem adversus Dcurn, ut ipfie
fibi fit bellum, qui ndluit pacem habere cum Deo.
Secunda poena eft temporalis, qux ab humano
judice in hae-vica infligitur. Tertia denique eft
sterna, Cujus Deus eft author, eum ignem infer
ni' , quo in sternum cruciantur peccatores, crea
verit. Ita difeurrit S.Dodor aft. 1. ej-ufdem qu.Sz.
Dico tertio y reatum non eifie ordinationem ad
poenam , led obligationem feu condignitatemad
poenam fuftinendam.
Probatur: Sicut honefta operatio prius eft di
gna prxmio,quam ad prsmium ordinetur (ideo
enim ad prsmium ordinatur, quia eft prsmio
proportionata, Sc eo digna) ita operatio mala,
priufquam ordinetur ad fupplicium , eft digna
poena; imo ad illud non ordinatur, nili quia eft
digna poena , ficque reatum inducit: Ergo reatus
non in ordinatione, feu deputatione ad poenam ,
fed in obligatione , feu condignitate ad illam
fuftinendam formaliter conliftir.
Confirmatur: Etfi Deus hominem, qui mor- ^
taliter delinquit, non deftinaret ad poenam (ut
de lege abfoluta poteft) nihilominus Raberet
condignitatem & demeritum refpedtu illius;
quia condignitas ad poenam oritur ex ipfa culpa
vcluti ejus proprietas : Ergo in condignitate pex-
ns, non vero in ordinatione feu deputatione ad
illam , reatus poens confiftit.
Confirmatur amplius: Ordinatio ad poenam (,p
eft jufta Sc bona, fubindeque a Deo; reatus vero
poens eft quid malum, & a Deo non eft; non
enim Deus facit hominem reum, aut poena di
gnum :. Erga reatus non eft ordinatio .ad poe
nam, fed condignitas feu demeritum illius.
In hoc conveniunt fere omnes Theologi con- 66.
tra Scotum, qui, ut vidimus articulo prscedenti,
tam maculam quam reatum conftituit in ordina
tione ad poenam , quam dicit polle confiderari
ut difeonvenientem animae, Sc fic efle ejus ma-
