DISPVTATIO OCTAVA:
4<?t
7V
dinc ad poenam , hinc eft quod quotiefeumque A
illam apprehendimus, relationem rationis ef
fingimus : &: hac forte de caufa aliqui ex noftris
Thomiftis docent talem reatum confiftere in
refpedlu rationis ad poenam.
Secunda eft , quod quando in hac ultima af-
fertione diximus , reatum poena: non diltingui
realiter a culpa , hoc de reatu poena: ®tern®,
ratur fecundum quod egreditur d voluntate ; fic
enim habet rationem culpa : de ratione autem
poena cfi quod fit contra voluntatem: unde ?na-
nifefiurn e fi , quod peccatum per fe loquendo
nullo modo potefl efie poena peccati. Simili dil-
curfu utitur in 2. difl. 36. qu. 1 art.5. Contingit
( inquit) idem ejfe culpam cr poenam , non ta
men fecundum eandem rationem , quia omnis
qui a culpa mortali feparari nequit, intelligcn- poena , inquantttm poena e fi, voluntati contraria
dum eft: fi enim loquamur dc reatu poena: tem- invenitur : omnis autem culpa voluntarii ratio-
poralis ; cumifteaculpa mortali feparari poffitj nem habet. Quibus verbis S. Doctor rationem
& illa per infufionem gratia: ablata, remanere, fundamentalem noftr® adertionis expreffit:
quoufque vel per poenitentiam in hac vita, vel Nam de ratione pren® eft quod fit quid malum
per purgatorii ignem in futura,fiat integra fatis- & difeonveniens patienti, fubindeque repu-
fadtio; manifeftum eft ipfum a culpa habituali gnans ejus voluntati, qu® cft inclinatio ad bo-
realiter diftingui; cum evidens fignum diftin- 3 num proprii fuppofiti: Sed peccatum fecundum
n ’ 1 " _ ! 1 ’ _ 1 ^ 1 1, r ^ l -v i /— /~\ n M d fil in ! /in U U ^
Ctionis realis inter aliqua fit feparatio unius ab
alio.
Si autem quxras a quo , fublataper infufio-
nem grati® culpa habituali , homo denomine
tur reus poena: temporalis ? Rcfpondco illum
reum& obligatum ad talem poenam denomina
ri a jure quod habet divina juftitia ut obliget
ad talem pennam, quandiu canon eft totaliter
foluta aut condonata. Idem cum proportione
fe confideratum, feu quatenus habet annexam
malitiam & deformitatem , eft voluntarium ,
laltem per accidens & interpretative ; licet
enim peccatores peccando nollent hanc defor
mitatem incurrere , confideratis tamen omni
bus circunftantiis , eam lue &c nunc interpreta
tive volunt & amant ,fi non per fe 5c immedia
te , falr em mediate , & in aliquo bono utili auc
delc&abili, a lege aut a ratione prohibito, quod
dicendum de reatu peccati venialis, fuppofito exprefse volunt: Ergo peccatum fecundum fe ,
quod exilio nulla relirquarut macula habitua- &c quantum ad fuam malitiam &c deordinatio-
lis in anima, qu® talem reatum fundare poffir, nem, non poteft habere rationem pcen®.
ut aliqui exiftimant: fi autem aliqua macula ex Dices: Mortificationes (k afflibtiones fponte
co in anima relinquatur (ut alii probabilius fen- fufcept®,non repugnant inclinationi voluntatis,
tiunt, ficut patet ex di&is in fine articuli pr®ce- C & tamen habent rationem poen® : Ergo non eft
'dentis ) ipfa, ut connotans munus & eftebhim
fecundarium, habebit rationem reatus ; ut de
macula peccati mortalis refpe&u reatus pcen®
xtern® diCtum eft. Ex quo facile folves qu®-
dam argumenta, qu® contra hanc ultimam af-
fertionem fieri polfenr.
ARTICVLVS V.
An peccatum fecundum fe , feu fecundum ma
litiam & inordinationem quam importat,
rationem pactu habere pofit ?
76. /hErt V M & indubitatum eft apud Theo-
V vlogos , peccatum pofle habere rationem D
poen® fecundum aliquid , quod antecedenrer ,
vel concomitanter, vel confequentet fe habet
ad illud. Ex antecedentibus enim rationem poe-
n® habent permiffio ipfius peccati, & fubtra-
«ftio grati® & auxiliorum quibus vitandum erat:
cx concomitantibus afflibtio , moleftia , lailitu-
do, & fimilia difpendia & incommoda , qu®
f®pe illi admifeentur : denique ex confequcnti-
bus, damna & detrimentum in vita , honore ,
valetudine, divitiis , Scc. qu® ex illo frequen
ter fequuntur. Unde folum difficultas & con-
troverfia eft , an peccatum fecundum fe , feu
fecundum fuam deordinationem & malitiam in-
trinfecam, rationem po:n® habere poffic ? E
Affirmant D. Bonaventurain 1. dift. 56. arr. 1..
qu. 1. Scotus ibidem dift. 37. qu. unica , & ex
Recencioribus Suarez hic difp. 7. fedt. 1. Valen
tia, & alii. Negant vero Difcipuli D. Thom®,
Durandus, Curiel, & plures alii, cum quibus
Dico breviter, peccatum , quantum ad fuam
malitiam & deordinationem, non pofle habere
_« tationem posn®.
Probatur primo cx D. Thoma hic qu®ft. 87.
art, 2. ubi fic difeurrit: Peccatum per Je confide-
79*
de conceptu 8c ratione poen® quod repugnet
voluntati.
Sed contra : Licet tales mortificationes & af
flictiones non repugnent voluntati a&uali, fcd
fponte ab ea acceptentur, repugnant tamen in
clinationi , qua omnis voluntas in proprium
bonum propendet; quod fufficit ad rationem
poen®, ut docet D. Thomas qu. 1. de malo arr.
4. Peccatum vero , licet repugnet inclinationi
morali quam voluntas habet ad bonum hone-
ftum , non tamen inclinationi phyfic® & eflen-
tiali, qua propendet in bonum proprii fuppofi
ti ; quia in peccato repetiti poreft bonitas ali
qua utilis aut delectabilis, qu® parti fenfiriva:,
torique fuppofito fit conveniens.
Probatur fecundo conclufio : Dc ratione pce-
n® eft ut fit reparativaculp® , feu boni honefti
deftruCti per illam : Sed peccatum fecundum
fuam malitiam nullo modo reparat tale bonum,
fcd potius illud deftruit: Ergo quantum ad il
lam nequit habere racionem pcen®. Major pa
tet : Poena enim ex fua propria ratione, & ex
juftiti® lege , ordinatur ad reparandam culpam,
& ejus deordinationem reintegrandam ; quia
lex juftiti® poftulat, ut quoties ordo juftiti®
& rationis ab aliquo fuerit perverfus , periculo
feu impeniis illius, adeoqueper poenam ab eo
folutam , reftituatur. Minor vero fuadetur:
Malitia moralis ex fe tendit ad deftruCtionem
boni honefti, 8c ad invertendum ordinem ra
tionis, conftitutivum talis boni, imo quxlibet
talis malitia addit novam inverfionem & dcftru-
Ctionem hujus ordinis : Ergo non poteft efle il
lius reparativa.
Tertio probatur conclufio : Quxlibet poena
jufta eft, & a Deo ranquam ab authorc profi-
cifcitur, ex Dionyfio 3. de divin. nomin. Sed de
formitas & deordinatio peccati eft mala, & a
Deo non procedit, led a voluntate creata defi
ciente , & diforniiter ad regulas morum ope-
So'.
81
