DE EFFECTIB 
VS PECCATI. 46$ 
ibi refrigerium, nullum remedium. Semel Chri- A 
ftus defcendit ad inferos, ulterius non defcendet, 
non ultra videbunt Deum in tenebris figillati , 
irregrefflbilis erit illa fententia , & immutabile 
judicium, & flabit damnationis hujus immobile 
conflitutum. 
fi- Similia habet D. Gregorius lib. 15. moral. 
cap. 11. ad illud Job. 10. Luet qua fecit omnia, 
nec tamen confumetur. Perfolvit ( inquit ) im 
pius in tormento ea qua hic illicita fervavit de- 
flderia, & flammis ultricibus traditus , femper 
moritur , quia femper in morte fervatur : non 
enim in morte confumitur, quia fi confumeretur 
vita morientis, cum vita etiam poena finiretur: 
fed ut fine fine crucietur, vivere fine fine in pcena 
compellitur , ut cujus vita hic mortua fuit in 3 
culpa, illic ejus mors vivat in poena. Unde Pro 
pheta Regius Pfal. 48. loquens de damnatis , 
ait: ?nors depafcet eos. Non enim mors eos era 
dicabit, vitam ex toto auferendo, fed depaf 
cet , confervando radicem vita:, ut iterum pul 
lulent , iterum Sc iterum , atque in sternum 
depafcendi. Unde Bernardus\Mors depafcet eos, 
Ikverb f em p er morientur ad vitam, & femper vi- 
Afofloli. vent ad mortem. 
t;p. Dices: D. Hieronymus dialog. contra Pelag. 
ait Chrifiianos fi in peccato praventi fuerint ,fal- 
vandos effe poft poenas. Ergo poena: damnato 
rum , falteminhis qui fuerunt Chriftiani ,non 
erunt sterna:. 
Communis folutio eft, D. Hieronymum non C 
dixiftehocex propria mente, Sc quafi afferen 
do , fed ex aliorum fententia , 8c quafi arguen 
do. Magis tamen placet refponfio quam adhi 
bet Marianus Vidtor in fcholiis ad illum locum, 
num. 55. nempe S. Dodtorem loqui de Chri- 
ftranis qui in gratia decedunt: dicuntur autem 
in peccato prsventi, quia moriuntur poft pec 
cata commifta, Sc non dimiffa quoad poenam, 
quam quidem luent in purgatorio, Sc poftea ad 
cxlos evolabunt. 
ioo. Hxc fuppofitio , ut dixi , de lege communi 
Sc ordinaria intelligenda eft : quia non repu 
gnat aliquos per potentiam extraordinariam, Sc 
angulari quodam privilegio , ab inferis revo 
cari , ut d«b Trajano Imperatore, precibus D. 
Gregorii, exiftimant S. Thomas in 4. dift. 4J. ^ 
qu. 2. art. 2. quxftiunc. 1. Abulenfis in 4. lib. 
Regum cap. 4. qu. 57. Vincentius Bellovacen- 
fis in fpeculo hiftoriali lib. 22. cap. 21. Sixtus 
Senenfis lib. 6. Biblioth. annor. 47. Navarrus 
in Enchirid. cap. 22. 8c alii quos refert Al- 
phonfus Ciaconius in libello five Apologia de 
hac re confcripta, ubi veritatem hujus hiftoris 
variis argumentis & teftimoniis demonftrare 
conatur. Eam tamen ut fabulofam , Si a qui- 
bufdam perfonis, rigoremdivinx juftitis exte 
nuare volentibus , confidtam , rejiciunt Bel- 
larminus lib. 2. de purgat, cap. 8. Si Baronius 
tomo 8. ad annum 604. dicens rifu potius defri 
candam effe , quam difputatione ferid confu- 1 
tandam. Addunt alii orationem pro mortuis, 
in qua hsc hiftoria legitur , non effe Damaf- 
ceni , cui attribuitur , fed incerti cujufdam 
Authoris, nullius in Ecclefia authoritatis; prx- 
fertim cum in ea multa fidei contraria extent. 
Sed quicquid fit de veritate hujus hiftoris, ne 
gari non poteft, ex tanta multitudine mortuo 
rum , quos Chriftus Dominus , Si Apoftoli, 
aliique Sandti refufeitarunt , plurimos in pec 
cato mortali obiiffe , cum non pauci fuerint 
Tom. IIL 
idololatrs Sc infideles ; atque adeo ex inferno , 
vel ex alio loco, ubi in tormentis detinebantur, 
fuifte revocatos , fubindeque non repugnare 
aliquos ex ipeciali privilegio , Si potentia ex 
traordinaria, a poenis inferni liberari. 
Unde folum difixcultas eft , an peccatum 
mortale , de fc & ex malitia fua intrinfeca exi 
gat poenam sternam, vel folum id ei conveniat 
per accidens , propter legem a Deo latam, qua 
illud fub poena sterna prohibuit, vel ratione 
fubjedti, quod quia in sternum erit privatum 
gratia, aut maculatum, in sternum punietur. 
Ratio vero dubitandi eft , quia poena debet ioia 
effe proportionata culpx , juxta illud Deuteron. 
15. Pro menfura peccati, erit & plagarum nume 
rus : Sed poena sterna nullam videtur habere 
proportionem cum culpa mortali ; illa enim 
perpetuo durat, ifta vero breviffimo tempore 
committitur, imo in momento , Sc in i diu ocu 
li , cum committatur per confenfum volunta 
tis, qui in inftanti , lecundum Philofophos, 
perficitur: Ergo poena sterna videtur effe ultra 
demeritum ipfius peccati; ideoque Deum plus 
exigere in poena , quam commiffum fuerit ia 
culpa. Unde Gloffaordinaria ex Auguftino de- 
fumpta , exponens verficulum Pfalm. 71. Ex 
nfuris & iniquitate redimet animas eorum , in 
quit, ufuras effe peccata , qua nobis cum magno 
foenorepeenas pariant, Si fubdit: Deus enim plus 
exigit in poenis, quam commiffum fuerit in culpis. 
1 Nihilominus 
Dicendum eft , peccatum mortale per fe, Sc 102,' 
ex malitia fua intrinfeca, reatum poens srerns 
inducere. 
Hanc conclufionem probat D. Thomas hic 
art. 3. egregio difcurfu , qui fic poteft in forma 
proponi. Peccatum dicens inordinationem ir 
reparabilem , per fe , & ex malitia fua intrin 
feca , inducit reatum pcenx sterns : Sed pecca 
tum mottale dicit inordinationem irreparabi 
lem : Ergo per fe Sc ex malitia fua intrinfeca 
rearum pcenx sterns inducit. Major patet: 
peccatum enim inducit reatum pcenx ratione 
fux inordinationis, ut art. 4. declaravimus; 
undetandiu debet manere reatus poens , quan- 
diu remanet inordinatio culpx , fubindeque fi 
^ ifta fit irreparabilis Sc perpetua , ille quoque 
sternus Sc interminabilis erit. Minor vero , in 
qua eft difficultas , fic poteft fuaderi. Peccatum 
mortale avertit Sc deordinat hominem ab ulti 
mo fine, ut patebit ex dicendis difputatione fc- 
quenti: Sed deordinatio ab ultimo fine ex fua 
propria ratione, Sc ex parte peccatoris, eft ir 
reparabilis ; quia ultimus finis in moralibus eft 
ficut primum principium in fpeculativis; errot 
autem circa primum principium in fpeculativis, 
irreparabilis eft: Ergo Scc. Ex qua ratione fe- 
quitur, peccatum veniale de fe reatum poens 
temporalis folum inducere , quia non dicit in 
ordinationem irreparabilem ; cum talis deor- 
1 dinatio non fit circa finem , fed tantum circa 
media , qus proinde poteft reparari ex redta in 
tentione finis , ficut error circa conclufiones 
corrigi poteft ex redla cognitione principii. 
Une peccatum mortale fe habet ut mors animx 
deftruens primum principium vits fpirirualis, 
quod eft gratia, Sc conjundtio ad Deum ulti 
mum finem : peccatum autem veniale eft veluti 
morbus&xgritudo illius, qus principium vi 
ts fpiritualis non deftruir, fed tantum langorera 
Sc debilitatem fpiritualcm inducit. 
Nnn