102 
Recoli. VII. fuper Part. VI. Cap. VIL 
mobilis iifa non confumptibilis, vel etiam confumptibilis , 
led ad pompam & oftentationern tantum. Qjod (i res com 
modata fine omni culpa coramodatani pereat, domino pe 
rit ; & idem eft, fi conceffo, & neceffario ufu deteriore 
tur. Tenetur autem commodatarius prasftare expenlas or 
dinarias ad rei commodatae ufum & conlervationem requi- 
fitas, & i» ejus conlervatione adhibere eam diligentiam , 
quam quifque diligentiffimus Paterlamilias in rebus fuis fi- 
mdis valoris adhibet. Unde etiam ad culpam levi (fima m 
prasftandatn tenetur in foro faltem externo , cum fit con 
tradus in ipfius tantum gratiam initus : de foro interno di- 
dum eft Recoli■ 5. Spor. a n- 3- 
RESP. III. Edi commodatarius non poffit' uti re commo 
data, nifi ad ufum in contraduconceffum ("alias obligan 
dus ad compenfationem ufus non concelfi, & omnis dam 
ni inde emergentis ) potelf tamen 'eumdem ufum libi con< 
■ceftum commodare alteri aeque tuto ufuro , nifi aliud ex 
conventione, vel circumftantiis colligatur. Spor. n.2. 
RESP. IV. Si ante tempus elapfum commodans aeque , 
vel magis indigeat re fua, quam eommodat&Gius, & com 
modans illam neeelfitatera non praeviderit , potclt commo 
datum revocare 5 quia gratuito commodando non cenfetur 
ad hunc eventum inopinatum fe cum tanto fuogravamine 
obligaffe; focus cli, fi talem neceifitatem jam antea prae 
viderit . Spor. n. 9. 
QU/ERES LXVil. Quid Jit, (5* exigat precarium ? 
RESP. I. Precariam eft contradus, quo quit alteri peten 
ti concedit aliquid ad utendum cum potejiate revocandi, quan- 
docunquc Dominus voluerit. Debet tamen ad aliquantulum 
faltem temporis concedi, Judicio prudentis definiendi , ne 
fhiftra, & illuforie conceffum videatur. Spor. an.it. 
RESP- II. Precarius in re alterius confervanda folum te 
netur praellare damnum ex dolo, & culpa lata, quae do 
lo sequiparetur; quia precario dans, cum mera lua volun 
tate continua alterum rem habere patiatur , non cenfetur 
ardius eum velle obligare. Spor. n- 14. 
RESP. III. Precarium finitur 1. voluntate concedentis ex- 
preffa vel tacita. 2. morte illius, cui eft conceffum, nonau- 
tem 3, morte concedentis, nifi concefium fit cum adjundo ad 
beneplacitum meum quoufqus voluero &c. Spor.an. 15. 
§. II. 
De Locato-Condudo. 
Q UAERES LXVil!. Quid Jit <&> pojlulet locatttm-condu- 
clum ? 
RESP. I. Eft centra?.us onerofus, quo res aliqua, vel per- 
jona certo pretio , mercede, vel penfione ad utendum vel 
jruendum ab uno conceditur, 13* ab alto [ufeipitur . Concel- 
fio haec dicitur locatio, & concedens locator; fulceptio ve 
xo conducito, & fufcipiensconductor. Dicitur autem contra 
das onerofus-, nam & locator obligatur condudori , nimi 
rum tradererem minime viciofam , vel damnofam, vel inu 
tilem ad ufum locationis , nec ipfum ante tempus defini 
tum a re locata expellere; & viciflim condudor obligatur 
locatori, prascipue ut folvat penfionem debitam, & finito 
locationis tempore reddat eamdem rem integram , Sc fal- 
vam, ficut accepit. Spor. a n.i7. 
RESP. 11. Omnia quae vendi poffunt, five mobilia fint, 
fiVS immobilia bona, five etiam perfonas , etiam poffunt 
locari exceptis quibutdam, quse fpeciali lege prohibentur, 
ati Jure Canonico praedia Eccleliae ultra triennium ; imo 
etiam alia immobilia nonnili ad breve tempus infra decen 
nium locari queunt, nam fi ulterius concedantur, locatio 
tranfit in Emphyteufin. Spor. a n. 20. 
RESP. III. In locatione fubin conceditur ufus tantum , 
fubin etiam frudus; rem autem fic locatam poteft conda- 
dor ad eumdem ufum vel frudum alteri aeque idoneo con 
cedere ( nifi aliter conventum fit) qui fecundus condudor 
fpli fecundo locatori perfonaliter obligatur ad penfionem . 
Ad alium autem ulum, non conceffum, ficut primus con 
dudor non poteft re uti, ita nec conceffionem dare alte 
ri. Porro licet aliquis conduxerit rem frugiferam ad fruen- 
dum, frudus tamen adhuc pendentes, antequam a folo 
lint ieparati, Ipedanc ad dominum fundi , tanquam pars 
ipfius tundi; feparati autem ftatim fiunt condudoris , et- 
iamfi is penfionem nondum folverit, quia ex vi ipfius con- 
tradus habet jus fruendi re, confequenter faciendi frudus 
iuos. Spor.a ».24. 
RESP. IV. Penfio locationum conftituenda , & folvenda 
eft in lola numerata pecunia; nam fi in alia re conftitue- 
retur, non effet proprie locatio , led contradas innomina 
tus, facio, ut des. Tanta vero eft folvenda , quanta per 
jurtam conventionem eft decreta, arbitrio prudentis, & ex 
perti viri; alloquia injufte laefo datur adio refeifforia con- 
tradus, & in foro confdentias debitum reftituendi. Solu 
tio autem facienda eft eo loco, & tempore, quoexpreffe, 
vel tacite conventum eft, vel prout obtinet confuetudolo 
ci, in dubio vero attendenda eft natura contradus cum 
circumftantiis. Spor. an. 27. 
RESP. V. Locator durante condudionis tempore , non 
potelf condudorem expellere, nifi ob unam ex his caufis 
3. fi integram penfionem tempore llatuto non folvat , & 
folvere pertinaciter renuat. 2. fi res conduda ex improvf-' 
fo fiat magis neceffaria domino , quam condudori . 3. fi 
neceffe fit eam refici, idque fieri nequeat conduitore ibi 
permanente. 4. fi condudor in re locata male verfetur , 
aut ei damnum inferat, quod etiam tenetur compenfare . 
Spor. n. 30. Quod fi locator aut moriatur, aut rem locatam 
alienet, haeres quidem vel fucceffor 'ejus univerlalis ( quo 
etiam fucceffor adminiftrationis, puta pupillus refpedu lo 
cationis a tutore vel curatore fadse, Praelatus refpedu loca 
tionis fadas ab antccelfbre, uxor relpedu locationis etiam pro 
priorum bonorum fuorum a marito, ip(a non contradicen 
te, initas, reducitur) tenetur ftare contradui locationis ab 
ipfo fado, nec poteft ante tempus condudorem expellere, 
nifi ob caufas praedidas; ac fucceffor particularis, ut lega 
tarius, donatarius , emptor 8cc. non tenetur ftare locatio 
ni a prasdeceftbre fadas , cum folus fucceffor univcrfalis 
tanquam una moraliter perfona cum defundo fuccedat ci 
in omnibus juribus & oneribus realibus , particularis vero 
in folo illo particulari bono, quod libi datur, legatur, do 
natur, venditur; confequenter jura vel debita inter locato 
rem, & condudorem conventa fervare non tenetur, nifi 
initio locationis expreffe fic fuiffet dedudum in padum . 
Eo tamen cala, fi fucceffor particularis conJudorem, vo 
lentem ftare condudioni, nolit permittere , poteft condu 
dor agere ad intereffe contra locatorem, vel ejus haere 
des, qui translatione rei locatse in alium fuerunt caufa il 
lius intereffe. Spor. an. 31. 
QCLERES LXIX. Ad quatnam fpeclent expenfes, & da 
mna rei locatae ? 
RESP. I. Expenfas ordinarias, ad folum ufum vel frudum 
rei locatas-capiendum faciendae pertinent ad condudorem: 
at vero expenfas ordinarim neceffarias ad coniervandam 
ipfam fubftanriam rei Jocata;, &ad ejus parces permanen 
tes, pertinent ad dominum locatorem, quia ipfius eft tra 
dere condudori rem aptam ad ufum. Idem eft de tributis, 
& oneribus publicis e:< tali re prasftandis: unde fi condu 
dor ipfe fimilia expenderit, poteft ea de penfione detrahe 
re, vel a locatore repetere. Expenfas quoque neceffarias ad 
avertenda pericula , & damna rei locatae, fi magnas, & 
extraordinarias funt, ad locatorem fpedant; ad condudo 
rem vero, li modicas, & ordinarias, quia ad has, non item 
illas faciendas cenfetur fe obligaffe . Quod fi condudor in 
re locata fecerit expenfas neque utiles, neque neceffarias , 
fed mere voluptuarias. Jocator ad eas fol vendas non tene 
tur, nifi in eas expreffe, vel tacite confenferir. Utiles ta 
men, licet non neceffarias expenfas pro melioratione rei 
locatas fadas a condudore, locator tenebitur folvere ob taci 
tum vel prasfumptum ejufdem confenfum. Spor.an. 35. 
RESP. II. Repereunte ex dolo malo, vel culpa lata, vel 
etiam levi condudoris, iftetenetur ad damni compenfatio- 
nem in foro faltem excerno; non item fi pereat ex culpa le- 
viffima, cum fic contradus cedens in commodum utriufque 
contrahentis. Mulco minus tenebitur prasftare cafum fortui 
tum, cum res calu periens, fuo domino pereat, exceptis duo 
bus calibus. 1. fi per expreffum affecurationis padum con 
dudor omne rei periculum in fe fufeeperit , onere hoc per 
eliminationem penfionis fibi compenfato . 2. fi condudor 
fua culpa caufam dederit cafui, contra padum expreffum 
vel implicitum aliquid agendo, vel omittendo. Et indubio, 
an res cafu, vel culpa condudoris perierit , ipfi incumbit 
onus probandi, fine culpa periiffe. Spor. an. 3$. 
RESP. III. Si res conduda fiat inutilis condudori, atten 
dendum eft, utrum impedimentum accidat ex parte ipfius 
rei condudas , v.g. quia domus rui lam minitatur ; vel ex 
parte locatoris; vel ex parte condudoris. Si-primum, con 
dudor liberatur a penfione folvenda, quamdiu re conduda 
uti, vel frui non poteft; quia nemo tenetur mercedemfol 
vere pro eo, quo uti non licuit . Si fecundum , non tan 
tum liberatur condudor a penfione pro rata temporis, led 
etiam locator ei prasftare tenetur, quantum ejus intereft . 
Si tertium, tenetur condudor adhuc folvere totam penfio 
nem, quantum intereft locatori non fuiffe condudum; quia 
tunc ex parte rei condudasTion flat, quo minus ferviat . 
Spor. a n. 44. 
RESP. IV". Sicolonus, vel condudor per anni fterilitatem, 
aeris injurias, hoftiumincurliones, aliumve cafum fortuitum 
patiatur damnum , communiter nil ei debet remitti de penfio- 
ne ; quia ficut in fe fufeipie totam fpem abundantias frugum, 
nec ea accidente plus folvit de penfione: ita etiam infe fulci - 
pittotum periculumfterilitatis, quam proin sequo animofer- 
re debet. Excipitur, fi damnum immodicum paffus fit fine 
lua culpa, v.g. fi dedudo femine aliifque impenfis, ne di 
midium quidem folvenda; penfionis fuperfit; ubi prascipue 
communis loci confuetudo eft attendenda. Excepcionaec pro 
cedit etiam in colono emphyteutico, fi magnam penfionem 
folvere debeat, non tam in recognitionem dominii, quam 
compenfationem fruduum, quos capit. Spor. a n- 50. 
§. III. 
De Emphyteufi & Feudo. 
Q UAERES LXX. Quid fit, is* exigat emphyteufit ? 
RESP. I. Emphyteufis eft contractus onerofus, quo 
conceditur alteri res immobilis, Jh meliorabilis quoad do 
minium