\iS Recoli. IX. fuper Part. IIL Supplem. 
jur-ifdidieiiero ad valide adrniniftrandum Sacramentum Poe- 
siaentiae, & dat licentiam Sacramenta rniniftrandi petenti 
bus , folummodo prohibendo , ne ultronee le imrnifceat . 
Sup. a n. 74. _ 
QU/SRES XV. Quibus Divinis 0fidis priventur ex- 
communicati} 
RESP.I. Excommunicati privantur non raatum celebra 
tione , fed etiam ailiftent-ia Divinorum Officiorum , ut in 
dicatur in cap.t^.de Scnt.Excom.is^cap.fn.eod.inO. Inter 
huic primum locum obtinet Miff<e S- rifcium, cui ii inter 
ite excommunicatus, peccat, &quanJo elt non toleratus , 
debet expelli ex templo , & Sacerdos, donec expellatur , 
lillere in MiiTffi vel ii expelli non poffit, recedere ab Al 
tari anteCoffif&rationem, poli illam vero profequi Miffam 
itlque ad lumptioneivi Calicis indufive, ac poflca recedere, 
A: reliqua fupplere in Sacriftia ; alii vero omnes , praster 
'Miniftrum Sacerdotis, debent recedere, ne cum illo excom 
municato communicent in Divinis ; quod tamen de il 
lo folum Altari , cui excommunicatus ad audiendam Mil- 
lam aififtit , intelligcndum effe putat Suarez . Toleratum 
autem expellere , aut vitare ceteri fideles non tenentur , 
ut ex ditiis patet. Porro probabile elt excommunicatum , 
fi fit in procuranda abfojutione negligens , non peccare 
contra praeceptum Ecclefialticum de audienda Mi/Ta, bene 
yere contra praecepta da annua Confeflione, & Communio 
ne Pafchali , urpote per Ce ordinata ad mundandam con 
fidentiam. Supplem. tr. 78. iyifeq. 
RESP. II. Excommunicatus etiam privatur publica reci 
tatione, &affiftcntla Horarum Canonicarum; etfi privat ivn 
non tantum poffit , led etiam teneatur , titulum obliga 
tionis habens, .eafdevn recitare; quia privata^ recitatio non 
cenlecur cotnmanicatio cum aliis fidelibus quamvis ex 
communicatus utatur Dominus Vobifcum; focium tamen re 
citationis jborarum adhibere non poteft, ex Can. 17. XI. q. 
iJ. falcem citra culpam venialem. 
RESP- IU, Idem fub mortali prohibetur a (fidere Procet 
ffionihaa publicis , facere benedidioncs, conLecrationes &e. 
■quas ex Ctjrifti vel Ecc.L.ix indicatione ab ejus mini- 
if ria fieri folent folemniter ; non tamen privatur omni 
citi rerum facrarum , imo poteft ingredi templum , etiam 
ad audiendam concionem, ibidem privatim orare, uti Sa- 
cramencalibus &c. & fi colleratus fit, etiam concionari , 
aliis fidefibus id requirentibus. Sup. »■ Se. ipfeq. 
QJJdER.ES XVI. Quando excommunicatus privetur Ec- 
clcjfsflica J'epultura } 
RESP. I.' Excommunicatus non toleratus , nec in vita , 
jwc poli mortem abfolutus, debet privari Ecclefiallica fe- 
.-jpultura, non item toleratus, vi cenfurae prascife, ut con 
cluditur ex cap. Sacris I2.deSepult. ibi : quibus non commu- 
picavimus vivis , non communicemus defunctis , quod de 
dolis non toleratis verificatur. Nihilominus fi etiam tolera 
tus decefferit imposnitens , v. g. in htereli formali , idque 
iit notorium, ratione peccati mortalis finalis privandus erit 
SepulturaEccleliadica, nili padta publica prohibeant. Hoc 
certum , Catholicos funera Acatholicorum permixtim vi 
rentium comitari abfque culpa poffe. 
RESP.II. Excommunicatus vitandus, fi figna dederit pe 
rnitendas ante mortem , abfblvendus ed , priufquam fepe- 
'liatur, imo etiam tumulatus , petentibus haeredibus ; alio- 
quin exhumandus ed , Scoffa procul ab Eccleliadica fepul- 
tura jaftarl debent. Supplem. a «.S2. 
Q_'AERES XVII. Quomodo excommunicatus privetur Be 
neficiis Eccjefiajticis 3 
RESP.I. Excommunicatus non tantum vitandus, fed et 
iam toleratus, ed incapaxBenefi iiEcclefiartici obtinendi, 
nuliaque ei in hoc fuffragatur ignorantia, etfi invincibilis, 
excommunicationis contraite , vel nondum fublatae, per 
cap-p. de Cler, Excom. Min. quia ex una parte excommuni 
catis prohibitum ed exercere Officium Ecclefiafticum, pro 
pter quod Beneficium datur; ex altera parte collatio Bene 
ficii ed favordiredus ipfius obtinentis. Concilium Condan- 
tienfe vero excommunicatis nullum intendit favorem in- 
dulgere . Ignorante autem invincibilis , licet antecedens 
excute a culpa T, pcena , attamen fubfequens ficud cea- 
iuram non tollit, ita nec habilitatem tribuit inhabilibus; 
proicic nihilominus in tantum , ut qui bona fide bene 
ficium accepit , non teneatur frudus bona fide confum- 
ptos redimere , nili in quantum ditior fados ed . Inde 
(equitur, quod li tempore excommunicationis alicui confe 
ratur beneficium , non poilit illud acceptare ( fecus, (1 
ante excommunicationem fuerit collatum,. fed nondum acce 
ptatam) fed debeat fe vel honefto modo excufare, vel pe 
tere difpenfationero ab eo, qui difpenfare poted. 
RESP. II. Excommunicatus non privatur Beneficiis jude 
obtentis ante excommunicationem , cum hoc nullo jure 
cecernatur, led tantum proventibus obtentorum Beneficio 
rum, imo nec his ante judicis feritentiam, 11 officium vel 
per le , vel per alium valide falrem pratftec , etfi per fe 
jplutn illicite ; quia retinet titulum percipiendi. 
Ceterum hasc omnia non tantum de Beneficiis inferiori 
bus, led etiam Dignitatibus, Praelaturis &c. uti etiam de 
Penfionibus Ecclefiadicis (non itemLaicalibas ) intelligen- 
<ia funt. Suppi, a n. S4. 
QUAERES XVIII. Quis excommunicatus privetur Juris 
dictione Eceleftajhcn? 
RESP. I. Privatur non toleratus , & quidem fola jurifdi- 
dione proprie dicia, Can. 4. XXIV. q. 1. & cap. 24. deSent. 
te rejudic. non autem improprie diita , ut eft allidentia 
matrimonii, quantum ed de valore . Nnlliter igitur exer 
cet munera Legislatoris, Judicis, tam in foro contentiofo, 
quam pcenitcntiali, Collatoris Beneficiorum, imo&Eledo- 
ns ad illa, excepta eledione Romani Pontificis, juxta Clem. 
ne Romanis deEkcl. adeoque fi fuffragium excommunicat! 
non tolerati neceffarium fit ad complendam cleifionem 
Canonicam, ha?c eft nulla ; fecus, fi illius fuffragium fu- 
perfluat, & ipfe invitis, vei vitiisejufdem inferis aliisEIc- 
doribus, eledioni ie i rigefieri t, i eno probabiliter cciam illis 
(cientibus,& confentientibus(de quo tamen eonfule Canoniftas) 
RESP. 11. Excommunicatus toleratus non privatur jurif- 
dittione Ecclefiallica, fed ejus aTa fnbfiftunt , nifi contra 
iplura excipiatur; quo cafu excipiens tenetur excommuni- 
cationisfpeciem, & authorera manifefte probare intra ofto 
dies, per cap, I.deBxcept. tn6. Ratio didi eft; quod alias 
licentia illa communicandi cum ejulrnodi excommunicato, 
qua; data eft fidelibus , fac pe foret inutilis . Cum his ta 
men liat, quod excommunicatus etiam toleratus, ultro fe 
ingerens in adus jurifdidionis ante fui abfolutionem, gra 
viter peccet, nifi parvitas materiae , vel alia caufa excu 
te, Suppi, a 8y. 
QUTERES XIX. Quibitjnam aclibtts judicialibus, te /0- 
ren/taus priventur excommunicati ? 
RESP. I. Excommunicatus non toleratus ( fecus eft de to 
lerato) privatur poteftate nedum licite, fed & valide exer 
cendi quoslibet adus judicii forenfis, non tantum Ecclcfia- 
ftici, fed etiam faecularis , videlicet adibus Judicis , Ado 
ris, Advocati, Procuratoris, Teftis, Tabellionis publici &c. 
cum enim privetur civili fidelium confortio, a fortiori pri 
vatur iltis adibus. Ada autem excommunicati tolerati , 
licet valeant, quando nulla ei opponitur exceptio , fune 
tamen illicita , fi ultronee fe ingerat , ut alias didum . 
Idem, fervata inter hos proportione & diftindione, dic de 
muneribus tutoris, curatoris, Scexecutoris teftamanti. 
RESP. Ii. Valent tamen contradas civiles (addic Suppi. 
etiam ReligionisProfeifio ) initi ab excommunicato vitando 
(nifi eofdem ceiebrec ratione publici officii, v. g. at Pras- 
iatus, Tutor &c. )quia .nullo jure reperiuntur irritati. Item 
valet teftamentum ab excommunicato, & in favorem ex 
communicari ( de cetero legitime , ut fupponitur ) condi 
tum, exceptis hoftilibus perlecutoribusCardinalium, & hae 
reticis, eorumque fautoribus, juxta cap. ij. de haeret. Sup. 
a fnim.93- 
QUAERES XX. Quoufque excommunicati priventur Com 
munione aliorum fidelium politica ? 
RESP. I. Excommunicatus non foffim vitandus , fed et 
iam coleratus(cx parte fua) privatu, eft omni communi 
catione cum aliis, etiam in profanis , live per modum 
commercii , live focietatis , live converfationis , ut fsopius 
traditur in jure; & adus, quibus in fpecie privatur, defi- 
gnantur hoc verfu: 
Os, orare, vale, Communio, Menfa, negatur. 
PerOr intelligitur ofculum pacis, lea lignum benevolenti?, 
&lpecialiter locutio, fiveverbis, five feripto, fivenuribus. 
Per orare locietas in Cultu Divino. Per vale honorifica fa- 
lutatio. Per ly Communio, communicatio negotiorum , vd 
Habilis cohabitatio. Per ly Msnja vetatur locietas mente. 
Eft tamen differentia inter excommunicatos ; quod difta 
obligatio non communicandi relbedu excommunicati vitan 
di, live non tolerati lic reciproca , ut nec ille aliorum fo- 
cietaci fe pofiit ingerere , nec ifti ejus focietatem in his 
poffmt admittere; fecus eft de toleratis, uti patet ex didis. 
RESP. II. Communicatio excommunicati vitandi cum fi 
delibus, ccfidelium cum ipfo, fifiat in Divinis, eft pecca 
tum mortale ex genere fuo ; At in politicis , nifi frequens 
fit , eft folum veniale , quia non videtur effe tarn gravis 
momenti. Porro communicans cum excommunicato vitan 
do, nifi habeat caufam excufanrem, ultra culpam praedi- 
dam , incurrit etiam excommunicationem minorem , per 
cap. 3. de Ssnt. Bxcom. in 6. Sed in tribus cafibus etiam ma 
jorem 1. quando quis communicat cum excommunicato ab 
ipfo Papa per lentendam particularem , & nominatim , 2. 
quando communicat cum aliquo excommunicato in ipfo 
crimine crinninofo, id eft, cooperatur delido, ob quod la 
ta elt excommunicatio . 3. quando lata eft excommunica 
tio contra participantes, Dixi , ni/t habeat caufam excu- 
fantem. Unde 
RESP. 111. Caute prorfus ab omni culpa , & pcena ex- 
cufantes communicationem fidelium cum excommunicato 
non tolerato, comprehenduntur hoc verfu: 
Utile, Lex, Humilis, R s ignorata, necefe. 
VerUti/e intelligitur utilitas, tum temporalis notabilis fi 
delium aliorum, tum fpirituaiis ipfius excommunicati. Per 
Lex obligatio reddendi debitumconjugi, aut creditori. Per 
Humilis lubjedio filii (quo pertinent etiam alii conjundi ) 
lervi Rdigioli ad luum parentem, dominum , fuperiorem . 
Per quod tamen fubditi folius jurifdidionis non eximuntur 
a prohibitione communicandi cum luis dominis , aut Prae 
latis