1 
RECOLLECTIONES 
MORALES EXTEMPORANExE 
S V P E \ 
THEOLOGIAM MORALEM 
UNIVERSA Ma 
PARS PRIMA DECALOGAL1S. 
REGO ELECTIO PRIMA 
Super Pariem Primam 
THEOLOGIAE MORALIS DECALOGALIS 
R. P. PATRITII SPORER 
De Gonfcientia, AdHbus Humanis, & Peccatis in Genere. 
De Gonfcientia. 
U/ERES I. Quid fit Synterefis, Scien- 
tia Moralis , Prudentia , Conjcien- 
tia ? 
RESP. I. Synterefis eft habitus co- 
gnofcitivus primorum principiorum 
praiticorum v. g. i (Iorum ; bonum eft 
agendum, Sc malum fugiendum; ficut 
inter virtutes intelleftuales intelleilus 
dicitur habitus cognofcitivus primo 
rum principiorum fpeculativorum . 
Sporer cap. i. num. 2. 
RESP. II. Scientia moralis eft habitus cognofckivus con- 
clutionum univerfalium ex primis illis principiisdeduflorum 
v. g. malum eft fugiendum ; fed furtum eft malum : ergo 
fugiendum, Sporer n.Q 
RESP. III. Prudentia eft redla ratio agibilimn, feu ha 
bitus, quo intelleilus principia, &concluliones univerfales 
applicat ad aftionem in particulari. Spor. n.41 
RESP. IV. Gonfcientia eft clictamen intelleilus practicum, 
cx principiis communibus judicans aliquid in particulari , 
jku hic & nunc agendum ut bonum honeftum , aut fugien 
dum die, f.iiftb, vel fore ut malum Tnnoneftum , v. g. ii 
judicem mihi hodie effe jejunandum lub peccato mortali . 
Spor. nnm.e,. 
QU/ERES II. Quotuplex eft Gonfcientia? 
RESP. Eft quincuplex, nempe Recia, Erronea, Probabi 
lis, Dubia, & Scrupulofa. Ratio eft, quia tot modis poteft 
intelleilus ex principiis communibus aliquid in particulari 
judicare agendum vel non agendum. Spor.ti.9. 
QU/ERES III. Quid eft Gonfcientia Recia, quid & quo 
tuplex Erronea ? 
RESP. 1. Gonfcientia Recia eft, quae ex principiis veris , 
& re£le applicatis judicat in particulari aliquid agendum 
vel fugiendum . Talis fuit illa confcientia Jacob ; licitum 
eft ingredi ad fuam ; Jsd Rachel eft mea : ergo licitum eft 
mihi ingredi ad eam. Spor. a n-to. 
RESP. II. Confcientia Erronea eft duplex vincibilis, & in 
vincibilis. Invincibilis eft, cujus error morali ftudio hic& 
nunc deponi non potuit. Vincibilis, cujus error morali ad 
hibita diligentia deponi potuiffet . Prior eft quidem fpecu- 
lative talla, quia difformis objciio; pradlice tamen vera , 
quia conformis rationi rettae . Pofterior eft fpeculative <3c 
pradlice falfa, quia utrique difformis. Exemplum cqnfcieu- 
Recollebl. Moral. ad Tbeol. P. Sporer, 
tiae invincibilis fuit, quando Jacob ingreffuseft adLiam,ex 
errore invincibili judicans, quod fit Rachel lua uxor. Exem 
plum conlcientias vincibilis foret, ii quis dubitans de prae 
cepto jejunii abfque alia inquilitione ftbi perfuaderet non 
efle jejunium, didicere vefei carnibus. Spor. n. 13. 
QU/ERES IV. Qjuenam ex bis licite, (30 obligatorie de 
ducitur ad praxim? 
RESP. 1. Confcientiam redlam poffumus, & debemus 
fequi in praxi; %iia diclamen conlcientias eft immediata, 
& intrinleca Tegula , feu Lex voluntatis in operando, feu 
adtionum humanarum ; quod praecipue de confcientia re- 
dta verificatur. 
RESP. II. Etiam confcientiam erroneam invincibilem pof 
fumus, & debemus fequi, quando didlat aliquid agendam, 
vel fugiendum fub peccato , & quamdiu durat . Ratio ; 
quia etiam illa , licet non fpeculative , tamen vera eft 
pradlice , ind-que fequenda a nobis , cum in operabilibus 
verum fpeculativum attingere faepe nequeamus. Hinc non 
obligat ad malum ut malum formaliter , fed tantum ad 
malum materialiter, propoficum fub ratione boni. 
RESP. 111. Didiae Conlcientias obligant fub peccato , 
mortali , vel veniali , pro ratione didlaminis ; quod fi in 
confufo tantum dictent aliquid effe malum, vel peccatum, 
non fpecificando, an fit mortale vel veniale cenfetP. Spo 
rer, dodliores tale, quid operando peccare mortaliter, (im 
pii ciores verum folum venialiter 5 quia illi folent adverte 
re obligationem inquirendi gravitatem mali, non vero iftit- 
quamvis nec illi femper fapiant , ideoque fiibin a peccato 
mortali excufentur. Spor. a n- 15. 
RESP. IV. Confcientia erronea vincibilis non obligat 
ad fui fequelam poficive , cum adlus , ex illa fadlus , fit 
malus formaliter , falcem in caufa , fcilicet errore vincibi 
li ; obligat tamen ad fui fequelam negative , fcilicet ad 
non agendum oppoficum , quamdiu ipfa durat , cum non 
liceat agere contra confcientiam . Nec exinde fequitur 
neceffitas peccandi , quia operans poteft , & tenetur prius 
hunc errorem vincibilem deponere . Quod fi id non' pof- 
fec , fed ex utraque parte invincibiliter exiftimarec effe 
peccatum , tunc vel deberet eligere , quod fibi videretur 
minus malum : vel fi neque hoc poffet difeernere , quid 
cumque eligeret , non peccaret formaliter ; quia nemo cx 
necelfitate peccat. Spor- a »,21. 
QU/ERES V. Quid agendum fubdito , quando rem 
a fuperiore fibi pueeeptam , judicat illicitam ex confcien 
tia erronea? 
RESP. Si judicet ex confcientia erronea invincibili, non 
poteft obedire fuperiori prsecipienti, cum non poffint agere 
A contra