2 Recoli. I. fuper 
contra immediatam regulam adionis humanae . Si autem 
luuicet ex confcientia erronea vincibili ; non poteft qui 
dem ea dufante , obedire, debet tamen confcienttamil- 
lam deponerd, & confequemer obedire, alias plus extenfive 
peccabit non obediendo, quam obediendo. Spor. ».2.5. 
r QyAdRES Vi. Qjnd agendum Confejjarw cum patmten- 
te, qui laborat conjcientia erronea tn re gravi? 
RESP. Confeffarius tenetur eum, per le loquendo, lem- 
p-r informare de veritate, & erroris lui admonere ; idque 
praifertim verUm eft , quando error ille poemtencis veria- 
tlir circa aliquod requiiitum ad validam abfplutionem a 
peccaris; quia Confedarii eft procurare omni poffibili va- 
lorem Sacramenti. Item quando pcenitens laborat igno 
rantia erronea contra fe , judicans alicubi effe peccatum , 
ubi non eft ; quia Cotifeflanus ut Medicus debet posniten- 
tem pro polfe liberare a peccatis. Quando autem labo 
rat confcientia erronea pro le , judicans aliquid ede lici 
tum , quod non eft, tunc fi lit circa attus protentos , te 
netur i pium ConfelTarids informare , hili prudenter judicet 
informationem ei plus obfuturam , quam proluturam , uti 
facile coUtingere poteft , qui matrimonium invalidum bo 
na fide contraxit , fbrlitan in eo perditurus mala fide 1 , fi 
informaretur . Si vero error lit circa adus mere futuros , 
tunc , re quidem integra debet eidem fieri informatio a 
Cnnfelfario tanquam Dodore ex officio, ecli pne videretur 
£x fua malitia non-pariturus ; Re tamen non amplius in 
tegra , V. g. fi ici crallirium jam line indidae nuptias , fi 
ne gravi infamarione non amplius impediendas, poteltdif- 
fimulari impedimentum difpeniabile, donec femedium op 
portunum inveniatur. Spor. a n. 26. 
QUAERES VII. Quid eft Confcientia probabilis , quo 
modo differt db opinione probabili , & qualiter admittat 
variationem ? 
RESP. I. Confcientia probabilis eft , qu» ex principiis , 
'feu motivis probabilibus , feu verofimilibtis, pradice certo 
didat aliquid licere , vel non licere . Unde ad illam re 
quiritur 1.judicium probabilitatis, feu quod talis opinio _fit 
s ere probabilis. Et 2. judicium pradice certum, quod fci- 
licet in praxi licitum iit fequi opinionem vere probabilem; 
alioquin operans non foret fecorus de honeftate fuse adlio- 
his , led exponeret fe periculo peccandi, eoque ipfo pec 
caret. Spor. a n. .51. 
RESP. 11. Opinio probabilis eft affenfus rationis ad alte 
ram partem contradidionis ex motivo probabili feu vero- 
limiJi tantum; hinc femper annexam habet formidinem de 
oppolito. Confidentia autem probabilis ex illa opinione 
formata , eft pradice certa propter illud judicium fecundum 
certum. Ex cujus defedu male libi confidunt illi, qui pri 
mum poft fadum inquirunt lentendas probabiles, cuflide- 
buiftent jam ante tadum prasmittere judicium, leu refolu- 
tionem pradice certam. Spor. n. 33. 
RESP. III. Licitum eft in formanda Confcientia probabi 
li modo iftam , modo illam opinionem probabilem fequi 
in eadem materia, quando 1 es manet integra, non ilein, 
quando ex variatione opinionis neceffario aliqua Lex ma- 
het violata. Exempla vide apudP. Sporer n. 33. 
QUIRES VIII. Utrum qualem opinionem probabi 
lem liceat jeqtu in praxi ? 
RESP. i. DiftinguenJum effe inter opinionem intrinfece 
probabilem , <Seextnnfece probabilem. Opinio intrinfecepro 
babilis eft , quas nititur ratione alicujus momenti; extrm- 
fcce probabilis, quas nititur audoritate gravi. 
RESP. 11. Opinionem intrinfece probabilem fequi licet in 
praxi. Ratio ; quia qui operatur nixusfarione alicujusmo- 
raerfti, hoc licere, ille operatur prudenter; fed nullus pru 
denter agens peccat : ergo nixuS opinione intrinfece pro 
babili non peccat. Spor. n. 0,6. 
RESP. 111. Non licet fequi opinionem mere eXtrihfd- 
ce probabilem. Ratio ; qua nulla opinio cenfetur pradice 
probabilis, nili appareat conformis redas rationi , vel Le 
gi ; fed ex hoc fdlo , quod nitatur authoritate aliquorum 
Dodorum, non apparet ejus conformitas ad redam ratio 
nem , vel legem , nffi haec aliunde Iciatur , vel fuppona- 
tur; ergo. Attamen 
RESP. IV. Authoritas Dodorum poteft fundare opinio 
nem pradice probabilem concomitanter , vel praefumpti- 
Vd ; concbmitanter Icilicet cum eorum rationibus ; quas 
aliquis examinavit , Se redae rationi , vel legi conformes 
tlfe judicavit ; prsefumptive , quatenus authoritas Dodo 
rum facit ptasfumptionem , quod illi habuerint graves ra 
tiones . Unde fit ut opinionem communem tuto quis in 
praxi fequatur , faltem ordinarie , ubi fcilicct in contra 
rium non occurrit vatioquasdam inexpugnabilis, quam ali 
quis advertat a Dodovibus non tuiflfe fatis examinatam 
vel cognitam. Spor. «. 38. 
RESP. V. Opinio communis , pnefumptive faciens opi 
nionem probabilem pradice, & tuto fequenJam, illa cen- 
letur, quas a probatioribus Dodonbns numero competenti 
e. g. a iex , vel (eptem , imo etiam a quinque ex inftitu- 
to docetur ; hinc poliunt duas oppofitae opiniones ambae 
cile commines. Ccteimn a communi opinione in praxi 
regulariter non eft recedendum . Poterit tamen vir dodus 
licite recedere a commum aliorum lententia , fi pr 0 
Part. I- Cap. I. 
opinione habeat motivum aliquod grave , fciatque folve- 
re fundamenta aliorum . Imo fi talis , utut unicus pro ie 
afferat rationes novas , ab aliis Dodoribus non animad- 
verlas , & oppofitas fulficienter diluat, reddet luam opi 
nionem Cingularem pfadice probabilem , & tuto etiam 
ab aliis fequendam , non tantum fimplicibus, led & Do- 
dis. Spor. a ». ■?(?. 
QU/ERES IX. Licet ne inter duas opiniones oppofitas fe 
qui minus probabilem, (£?> minui tutam, r elici a probabilio 
re , ipi tutiore ? 
Certum eft poffe de eadem re dari duas oppofitas opi 
niones , quar, m utraque fit probabilis , feu vera probabi 
liter , licet una earum neceffario fit falfa a parte rei, po 
teft enim quaslibet niti fundamento rationabili . Si jam 
has opiniones habeant rationes aeque fortes, dicuntur at 
que probabiles ; fi autem una nitatur rationibus firmiori 
bus , quam altera , dicitur una magis , altera minus pro 
babilis ; fi demum una' magis removeat a peccato , vel 
periculo peccati, diam materialis, ea dicitur /«nor,quam 
alia magis accedens ad peccatum , vel peccati materialis 
periculum Unde fobin opinio probabilior eft minus tuta, 
& tutior eft mihtfs probabilis. Jam 
RESP. I. Licitum eft. 1. inter opiniones asque probabiles, 
& aeque tutds fequi quamlibet ; cum tunc rationes utriuf- 
que asquahter inclinent intelledum adalfenlum, & volun 
tas atque removeatur a peccato , vel peccandi periculo . 
Licitum eft 2. fequi opinionem tutiorem , relida probabi 
liore, fed minus tuta; quia utique licet eligere id, in quo 
apparet minus peccandi periculum. Licitum3.eft fequi o- 
pinionem probabiliorem, fed minus tutam; quia in mora 
libus, in quibus ipfam certam, feu evidentem rei veritatem 
fiepe-haberenon poftumus, prudenterampledimur id,quod 
fecundum redam rationem nobis videtur verofimilius lice 
re, quam non licere. Et ita quidem tenent plerique. 
RESP.II. Etiam (quando agitur de fola honeftate , feu 
Ucititafe actionis ) licitum eft fequi opinionem fimui mi 
nus probabilem , & minus tutam relida probabiliore , 11- 
mulque tutiore. Ratio eft; quia utdidum eft Qi.2.ad qute- 
Jitum praecedens, quilibet prudenter & licite fequitur opinio 
nem vere probabilem, leu nixam ratione alicujus momenti, 
tt vere turam , feu excludentem periculum peccandi for- 
maliter; fed opinio etiam minus probabilis, & miniis tuta 
eft , & manet vere probabilis , & vere tuta , cum major 
robabilitas, dfecuritas oppofitas opinionis non elidat pro- 
abilicarem , & /ecuritatem ipfius; ergo Ifcite poteft eam 
quis fequi. Neque dicas, quod in dubiis tutior pars fit eli 
genda ; quia eligens opinionem nunus, vere tamen proba 
bilem, non eft dubius pradice de honeftate lirae adionis, 
imo pradice certus, cum Iciat fe agere conformiter dida 
mini redas rationis. Spor. a «.42. 
RESP.I1I. Poteft quis tunc fequi opinionem minus pro 
babilem, & minus tutam , etiam contra propriam opinio 
nem probabiliorem, & tutiorem vifam; quia curh hoc ad 
huc ftat, quod alteram opinionem extrinfece faltem cen- 
feat effe probabilem pradice , nifi tamen aliorum oppoli- 
tam opinionem orhnino judicet falfam , & improbabilem , 
tunc enim illam ipfemet fecum in praxi fequi non poffet; 
adhuc tamen poftet alteri confilium a fe petenti fignifica- 
re, talem opinionem ab aliquibus gravibus & dodis viris 
doceri. Layman. Spor. n.44. 
RESP. IVI Aliquando etiam eft obligatio .fequendi opi 
nionem minus tutam ex propria opinione 1. in mbditO,qui 
Superiori fecundum fenteritiam vere pfobabileffi, dtutaffi, 
etli ex judicio ipfius fubditi minus probabilem , visi minus 
tutam praeripienti tenetur obedire ; cum tunc licite poffit 
obedire, & Superior fit in po.Teftionc fuac poteftafis obli 
gandi fubdimm . Attendendum tamen , ne fubditus tuhc 
operetur cum dubio pradico ; debet enim fe prius pradi 
ce refblvere, quod adio illa fibi fit hic & nunt liciti . 2. 
In Confeffario Judice , qui cum debeat ferte fciltShtidttl fe 
cundum allegata & probdta, fdlus autem pdehilens inhot 
foro fit accufator, debet fe illi accommodare, etiam con 
tra propriam opinionem probabiliorem vifain . 3. In Con- 
feffario Dodore , qui quando poenitentem feuffi videt effe 
anxium, in ledione Horarum , repetendis Confeffionibus , 
explicandis circumflandis &c. debet ei confulere opiniones 
Dodorum etiam minus probabiles, dummodo fint vere 
probabiles. 
RESP. V. Has refoldtiones effe intelligendas , per fe lb- 
tjuendo ; nair per accidens illicitum erit fequi lentendam 
mere probabilem. i.Si obftet error proprius , quo quis ju 
dicet opinionem aliquam , etfi de fe probabikfm , omnino 
improbabilem & falfam. 2. Si obftet periculum peccati for 
malis refpedu alicujus perfonsfe particularis, v. g. ex occa- 
fione alicujus lentent ire probabilis in deteriora labentis. 3; 
Si obftet poffeftio alterius partis, v. g. fifolum probabiliter 
judicet, rem ab altero polfeffam, effe fuam. Spor. an. 47. 
RESP. VI. Etiam inflante mortis periculo fas eft fequi 
fententiam vere, etfi mirius pfobabilem, hoc ipfo, quod per 
eam evitetur peccatum formale, quamvis cohlultum fit in do 
articulo via procedere lecuriori; imo videtuf obligatorium , 
fiuando agitur de necefTariis heteffitace medii ad falrftem , cum 
tunc non agatur de fola honeftate adionis. Spor.n. 5?. 
QO/E.