Recoli- I. fuper Append. Part. I. Cap. L 
lacie eft a£tus intelledtus. Et bxc in propofito dividitur in 
fuperficialem, litteralem , &> fpirituakm : Superficialis, eft 
attentio ad verba icLlc proferenda; Litteralis, eftatrentio 
ad proprium verborum fenfum ; Spiritualis eft attentio ad 
ipfum finem Deum, ad rayfteria fignificata, ad affedus& 
rem petitam &c. Et quaelibet ex his dividitur maclualsm, 
virtuakm, actualis, qua actu ad prsedidba attenditur ; 
virtualis, qua a principio quidem orationisaliquis attendit, 
volens continuare, fed praster intentionem inde poftea di- 
ffrahitur. Sporer a num- 44. 
QU /ERES V. Qualis ergo intentio requiratur in recitan 
dis horis ? 
RESP. I. Non fufficit nuda externa verbonim pronuntia 
tio, fed requiritur intentio formalis aliqua colendi, & lau 
dandi Deum , utpote neceffaria ad veram Orationem , & 
a&um Religionis hic praeceptum. Quae tamen intentio non 
debet neceffario effe a&ualis & explicita , led fufficit et 
iam implicita, & generalis ea recitatione fatisfaciendi fuo 
officio , vel intentioni Ecclefias . Nec etiam requiritur in 
tentio actualis fcmper durans in recitatione Horarum, fed 
omnium confeniu fufficit virtualis, vi cujus quis ita eft di- 
ipofitus, ut reflectens fe ad fuum actum , vel ab alio in 
terrogatus quid agat, flatim continuet voluntatem fu a ora 
tione colendi Deum . Imo juxta Gobat etiam fufficit ha 
bitualis, fcilicet femel habita, & non revocata, fi non in 
tercedit longum tempus. Nulla autem ratione requiriturin- 
tentio expreffa fatisfaciendi praecepto, ut jam in Recoli. 1. 
Decal. notatum eft. Spor. n. 50. 
RESP. II. Recitans officium divinum in Choro , debet 
etiam illud perfolvere nomine Ecclefias , & pro Ecclefia ; 
ita, ut ad minus a veniali non fit excufandus, qui totum 
officium divinum ibi quoad omnem frudum applicat fibi, 
aut alteri perfonae particulari, cum ibi habeat fe ut Lega 
tus Ecclefiae ad Deum 5 . Per quod tamen non prohibetur , 
quin fructus aliquos accidentales illius officii, utpote mole 
stias in ejus perfolutione tolerandas , extraordinarium fer 
vorem, fuum proprium fruftum fpirituakm , & juxta Co 
nar etiam totum fruitum faustafiorium fibi, vel alteri ap 
plicet 5 cum abfque his officium Legati poffit peragere . 
Spor. a n. 63. 
RESP. 111. Extra Chorum, & privarim recitantes, fifint 
obligati titulo beneficii, vel Religionis Choro adftriftas, de 
bent illud recitare nomine, & pro Ecclefia; quia hi funt, 
proprie publici Msniftri Ecclefias ; fecus eft de Religiolis 
Choro non adftrldtis, veluti Jefuitis, & probabiliter etiam 
de adftribtis , fed nondum promotis ad Sacros ordines & 
de Monialibus, quia hi non cernentur publici Minifiri. Spo 
rer num. 6%. 
■QUAERES VI. Qualis attentio in Horarum recitatione 
exigatur ? 
RESP, I. Certum eft requiri fub mortali attentionem ex 
ternam, ita ut mortaliter peccet, qui inter ovandum exer 
cet aifiones ex natura fua, imo probabilius etiam ex fqla 
imbecillitate intellectus incompatibiles cum attentione in 
terna; quia has omnes direfte, vel faltem indiredfe prohi 
bet Ecclefia inCan. Dolentes, de Celebr- Miff. tanquam fub- 
fiantias orationis repugnantes . Secus eft de actionibus ex 
ternis, vel nihil, vel leviter folum impedientibus attentio 
nem internam, ut funt leviter ambulare, equitare, herbam 
colligere &c Spor. a num.6^. 
RESP. II. Sufficere ad fatisfaciendum praecepto Ecclefias 
folatn attentionem externam, eft quidem fententia extrin- 
iece ob authoritatem graviffimorum DD. ac etiam intrin- 
fece, ex ratione Theologica probabilis, cum non adeo cer 
tum appareat , attentionem internam requiri ad iubftan- 
tiam Orationis vocalis ; attamen omnino probabilior , & 
tutior eft fententia oppofita, requirens fub mortali aliquam 
attentionem internam, cum abfque hac non videatur poffe 
confidere vera intentio interna orandi, ac colendi Deum, 
virtualiter inter orandum perleverans, & ideo haec opinio 
eft communior. Spor. a num. 71. late. Attamen 
RESP. III. Ad impletionem praecepti fufficit attentio in 
terna fuperficialis ad verba rite proferenda moraliter faltem, 
& virtualiter perfeverans cum pia intentione colendi , & 
orandi Deum, qua quis voluntarias diftradliones, vel men 
tis evagationes ad aha objefta excludat. Ratio; quia cum 
hac falvatur perfefta oratio quoad fublfantiam , multilque 
praefertim Monialibus, & imperitis, alia major , litteralis 
vel fpiritualis, attendo eft impoffibilis : qualis tamen prae 
illa utique eft confulenda. Spor. a n. 80. 
RESP. IV. Clerici beneficiati, qui cum voluntariis diftra- 
ftionibus recitarunt Horas Canonicas, erfi in hac tutiori , 
& probabiliori fententia peccarinc mortaliter , probabiliter 
tamen eximuntur ab onere reftitudonis frudfuum; quia Sa 
cri Canones, imponentes reftitutionem, folum loquuntur de 
omittentibus. Quia tamen praecepto quoad fubftantiamnon 
iatisfecerunt, tenenturfubmortali repetere, fi certo eiscon- 
ftet fe voluntarie per notabilem partem fuiffe diftradfos ; 
Ubi tamen rurfus probabilis eft fententia oppofita, eoquod 
tales jam expleverint fubftantiam legis, & folum defece 
rint in modo recitandi attente. Spor. n. 88. 
QUiERES VII- Qualis integritas jit neceffaria} 
RESP. I. Requiritur talis, ut nil notabileonytcatur, yel 
certe omiffiim eodem diefuppleatur. Et quidem x. omitte 
re totum Officium , in fententia aliquorum eft leptuplum 
peccatum, cum fint feptern Horas ; in communiori autem 
eft unicum, cum fit unum formale objectum totius debiti. 
2. Omittere etiam notabilem partem Officii v.g. unam ho 
ram minorem, vel quid aequivalens , eft grave peccatum; 
quia licet non videatur effe notabilis pars refpectu totius 
Officii, eft tamen notabilis fecundum fe , & fpedtato fine 
Ecclefia; . 3. Quod minus eft dimidio , vel non ultra di 
midium unius horae minoris , non cenfetur effe pars ad 
mortale fufficiens , etiamfi effet pars notabilis unius Horae 
minoris; quia quantitas omiffionis non refpectu lingularum 
Horarum, fed refpectu totius Officii penfanda eft. 4. Ex 
Communi Sententia etiam omittere culpabiliter Officium 
defundtorum in die animarum, & Lytaniasmajores in die 
bus Rogationum, eft mortale, etfi id non omnino impro 
babiliter negent aliqui. Spor. a num. 92. 
RESP. II. Occupatus Minifterio ad Chorum pertinente,, 
etfi quaedam propterea omittat , ea non cenetur repetere . 
Quia Chorus pro iplb fupplet . Unde nec Organoedus ad 
ea repetenda obligatur, quas ipfe pulfavit. Sporer n. 98. 
RESP. III. Ad integritatem Divini Officii etiam fpedlat, 
lingula verba, & fyliabas diffinite exprimere, nonfynco- 
pando, mutilando: quod fi voluntarie & culpabiliter fieret: 
per magnam partem Officii, effet peccatum mortale . Uti 
etiam, fi recitans cum fodo , fuum verfum nondum abfo- 
luto verfu fodi notabiliter praeproperarec. Spor. n. 100. 
RESP. IV. Recitans cum focio non fatisfacit , nifi alte 
ram partem foci i ( vel Chori ) audiat, & ad eam atten 
dat; quia ut cenfeatur integram Officium recitare , debet 
quoque alteram partem facere aliquo modo fuam ; non 
ore v ergo corde. Quod fi praeter culpam tuam contingat, 
re aliqua alterius partis non percipere , nihil teneris re 
petere , quod prafertim procedit de Surdaftris . Sporer a 
num. 104. 
RESP. V. Etfi de jure feripto Canonici non lucrentur di- 
ftributiones, nifi ipfimec in Choro cantent; ex confuetudi- 
ne tamen Canonici CathedralesGermaniae fatisfaciunt foia 
religiofa alfiftentia : , dum interim cantant per fuos Vica 
rios. Alii vero Canonici ad cantandum adftridti , non fa 
tisfaciunt fola affiftentia, vel recitatione fubmiffa, cum re 
quiratur folemnis ; quod fi ad alteram partem minime at 
tendant, non quidem amittunt diftributiones , cum munus 
fuum Chorale prseftenc, tenentur tamen repetere . Sporer 
a num. ic8. 
RESP. VI. Recitans folus, debet verba ita alte proferre, 
ut, fedtifo alio impedimento, ipfe ea audire poffet. Nullo 
aurem modo fatisfacit recitans Divinum Officium mentali- 
ter, nifi alicui fpeciale privilegium fuffiagetur , cujufmodi 
competere Fratribus Minoribus ex concdlione Leonis X. 
plures Authores contendunt. Spor. n.i 10. 
QUAERES VIII. Qualis forma in recita: ione Horarumfit 
/ervanda ? 
RESP. I. Servanda eft forma generalis Breviarii editi a 
Pio V. & corredti ab Urbano Vili, ab omnibus Ecclefiis, 
& Monafteriis, qua; non a ducentis annis fuerunt ufaalio. 
Ita ut non fatisfaciat , qui adftridtus Breviario Romano , 
recitaret officium fub forma particularis Ecclefiae , vel Or 
dinis , nifi ex vi alicujus privilegii . Contra vero habens 
Breviarium proprium fui Ordinis, vel Ecclefiae particularis, 
fatisfacit utendo Breviario Romano; quia fe conformat Ec 
clefiae Romanae , quas eft Mater omnium Ecclefiarum . 
Spor. n. 112. 
RESP. II. Servanda eft etiam forma fpecialis prasferipta 
Breviarii Romani , quod diftributionem officiorum in fuos 
dies, & tempora, ita ut juxta multospeccet mortaliterdi- 
cens aliud officium pro illo, quod in talem diem eft pras- 
feriptum: juxta alios tamen aeque multos folum venialiter, 
juxta P. Sporer paffim & frequenter , abfque jufta caufa , 
talem commutationem facere, mortale eft; fecus fi fiat fe 
mel, vel iterum, aut aliquoties perannum; quia adhuc fer 
vatur praeceptum Ecclefias quoad fubftantiam . Excipe , 
fi commutatio fieret in Officium notabiliter brevius, v. g. 
fi quis loco officii de Dominica diceret officium Pafcha- 
le, ob propofitionem damnatam ab Alexandro VII. Spor. 
a num. 116. 
RESP. III. Caufa; talem commutationem excufantes funt 
quatuor. 1. Impotentia aliqua, jeu notabilis difficultas , fi 
nempe Officium proprium talis diei non fit ad manus , 
vel line magna moleftia nequeat recitari. 2. Conformitas , 
ratione cujus Regulares etiam exempti licite recitant Offi 
cia propria Dicecelis , imo aliqua tenentur recitare , ut 
Officium Patroni Principalis, & Dedicationis Ecclefias Ca- 
thedralis. 3. Societas in orando, fi quis recitare debeat Of 
ficium cum perfona gravi, vel ex charitate cum infirmo. 
4. Juxta aliquos fingularis devotio erga aliquem Sanclum , 
vel feflum; fed improbante P. Sporer . Quod fi per erro 
rem inculpabilem fadta fit commutatio Officii, nil repeten 
dum ; quia Ecclefia talem non prasfumitur velle obligare 
ad duo Officia. Minus tamen redte faceres pergendo ia Of 
ficio indebite recitato ; quia hoc effet continuare errorem. 
Spor. a num, 121. poftea anum. 125. varios relolvens Cafus 
pradlicw, 
QILE-