Theol. Dedal. P. Sporer Se&. III. 7 
lem , vel alias fpecie divertam malitiam contineant , vel 
attus ipfe Principalis ex quacunque demum caufa non fe- 
quatur; tunc enim ipfi feorfim erunt explicandi, tanquam 
numero diftinda peccata . Ceterum quas dida funt de 
adibus praecedentibus, etiam intelligenda veniunt de fub- 
fequentibus velut accefforiis, uti eft gaudium de aducon- 
fummato ; nam adhuc unum numero peccatum cum adu 
principali condituum. 
Regula quarta . Idem numero cenfetur peccatum , quod 
committitur circa adiones , ex natura vel inditutione fua 
integratas ex pluribus adibus conjundis v. g. fi quis cele 
bret in peccato mortali , etfi Mida plures contineat adio 
nes facramentales, nempe confecrationem , fumptionem , 
& communicationem aliorum . Item fi quis adu uno non 
notabiliter interrupto plurium excipiat confediones , aut 
plures communicet in datu peccati mortalis ( fuppofito , 
quod etiam hoc fit peccatum mortale} unum tantummodo 
probabiliter committit peccatum . Secus fi fiat vicibus mo- 
raliter interruptis. Spor. a n. ip- 
QUIRES XXX. Qua funt Divifiones peccatorum ? 
RESP. Sunt varias . Nam i. Penes materiale peccatum 
perlonale dividitur in peccatum commifiones £c omiffionis : 
penes formale in peccatum mortale & veniale; penes fub- 
jedum in internum & externum, feu in peccatum cordis , 
oris, & operis'. Penes caufam in peccatum ex ignorantia , 
infirmitate, & certa malitia . Penes objedum in peccatum 
contra DEUM, proximum, & feipjum, &c. Spor. a n■ 2}. 
QUfERES XXXI. Quid fit peccatum commifionis , quid 
omifionis, is* an ifiud fit pofibile? 
RESP. 1. Peccatum commifionis, eft adus voluntarius ma 
lus, fadus contra prasceptum negativum , ut odium , ho 
micidium &c. Eft autem Praeceptorum negativorum natu 
ra, ut obligent femper 8c pro femper; fecusquam praecepta 
affirmativa, quae folum obligant pro determinato tempore, 
Peccatum omifionii eft negatio adus debiti ex praecepto 
affirmativo, uti negligere facium in die Fefto, vel Domi 
nico &c. Spor. n. 24. 
RESP. II. Peccatum purae omiffionis eft quidem poffibile 
phylice, moraliter tamen femper fit cum aliquo adu pofi- 
rivo. Ratio primi eft; quia voluntas noftra non tantum eft 
libera quoad Ipecificationem, five ad velle, & nolle politi- 
ve, fedetiam quoad Exercitium, five ad veiledc non velle, 
quo pofito non eft ratio, quare talis pura omiftio non etiam 
poffitefte peccaminofa; nam poteft effe voluntaria, faltem 
interpretative, libera, & contra praeceptum aliquod affirma, 
rivum, praecipiens adum ei contrarium , v. g. auditionem fa- 
cri. Ratio fecundi eft; quia ordinarie fic fieri probat experien 
tia. Solum quasftio eft: quandonam fiat peccatum Omiftionis, 
an nempe tunc , quando ponitur caula omiffionis , nem 
pe ille adus, qui caula omiffionis fore praevidetur 5 an vero 
tunc , quando fit ipfa* omiftio adus praecepti ? ubi dicen 
dum , quod inchoative cerm committatur tunc , quando 
voluntarie ponitur talis omiffionis caufa, materialiter autem 
primum compleatur, quando fit ipfa omiftio contra prasce- 
tum affirmativum adu urgens. Et hinc in confeflione fuf- 
ficit confiteri i piam omiflioaem voluntariam, ipfasque pes- 
nae, vel cenfurae oh omiffionem aliquam impolitas , non 
incurruntur , nifi tempore omiffionis jam completa; . AJ 
dignolceudum autem, quandonam peccatum omiffionis for- 
maliter committatur, videndum, utrum illa omiftio maneat 
in poteftate omittentis ufque ad tempus urgentis prascepti, 
vel utrum illo tempore non amplius fit in poteftate ho 
minis implere praeceptum, fed ab caufam politam, & non 
amplius auferibilem, tunc neceffario omittat. Si primum, 
peccatum omiffionis formalitercomplete fit, quando fit ipfa 
omiftio; fi fecundum, formaliter folum fit, quando ponitur 
caufa, non vero poftea, cum tunc non fit amplius volun 
taria , fed metus effedus peccati . Sporer a n. 35. 
RESP. III. Solus ille adus, qui eft , & praevidetur efte 
caufa omiffionis, redditur peccaminofus, non vero alii con 
comitantes . De primo, patet,- quia omnis voluntaria cau 
fa peccati eft peccatum. Interim tamen non eft diftindum 
peccatum ab ipfa omiftione peccaminofa, fi ut fupponitur, 
non habeat fecundum fe propriam quandam malitiam. Ex 
cipe, fi quis tali adu fe redderet multo tempore impoten 
tem ad implendum praeceptum , v. g. fi in diuturna na 
vigatione Sacerdos projiceret Breviarium in mare ; tunc 
enim diftindum foret peccatum ab omiftione; quia nifi ta 
lem caufam poluiftet , potuiftet malam voluntatem adhuc 
faspius revocare, & prasceptum implere. Item nifi quis in 
tendat omittere Sacrum ex tine malo , v. g. fornicandi 
potandi &c. vel ita inordinatum aftedum haberet ad ejuf- 
modi adus, ut ideo paratus effet legem Dei tranfgredi 
ficque in eis ultimum finem quali conftitueret, tunc enim ab 
omiftione diftindum, &graviftimum peccatum committeret. 
De fecundo etiam patet; quia illi adus mere concomitali 
tantes ( v. g. fi quis omiftione facri jam decreta , interim 
otii vitandi gratia ludat) nec fecundum fe funt mali , uc 
fupponitur, nec ratione omiffionis, utpote ad quam nullo 
modo concurrunt, aut referuntur ; nec ratione temporis 
quia ratione illius prsecife talis adus non eftet prohibitus ’ 
fi non obftaret praeceptum audiendi Sacrum , ad quod illi 
«dus impertiaenter fe habent. Spor. a n. 27, 
QTJTERES XXXII. Quomodo differunt peccatum morta 
le, 1iso veniale , quanam fint regula illa diftinguendi. 
RESP. I. Peccatum mortale a veniali primario’, & a 
priori differt in hoc, quod mortale fit contra legem, cujus 
obfervantia fimpliciter eft nece (fari a ad gratiam confervan- 
dam, & falutem aeternam confequendam , veniale vero fit 
quidem contra legem, fed talem, cujus obfervantia non eft 
fimpliciter necefiaria , fed tantummodo utilis ad falutem 
finalem melius & citius confequendam . A pofteriori vero 
in eo , quod mortale mereatur pcenam aeternam , veniale 
temporalem tantum. 
RESP. II. Regula intrinfecadiftinguendi mortale, & ve 
niale eft haec; omne peccatum cedens in gravem Dei, feu 
honoris ei debiti injuriam , vel graviter lasdens charita- 
tem , aut juftitiam erga proximum in bonis animae , cor 
poris , famas , fortunae, vel cedens in grave nocumentum 
lalutispropriae fpiritualis, vel corporalis, eft peccatum mor 
tale . His feclufis , erit veniale. Regula extrinfeca clarior, 
quoad nos eft traditio Ecclefiae, quod enim in Ecclefia com 
muniter habetur pro mortali, eft mortale, quod pro venia 
li, eft veniale. Sporer c. a n. 5. 
QLIAiRES XXXIil, Quid fit peccatum mortale ex gene 
re fuo, iso quot modis pofit fieri venialel 
RESP. I. Peccatam mortale ex genere fuo dicitur illud , 
quod ex proprio fuo objedo , feclufa malitia alterius fpe- 
ciei, eft , vel poteft effe mortale . Sicuti e contra pecca 
tum veniale ex genere fuo illud dicitur, quod, quantum eft 
ex natura , & objecto fuo , feclufa fcilicet malitia alterius 
fpeciei, nequit excrefcere in peccatum mortale. Spor. n. 9° 
RESP. II. Peccatum ex genere fuo mortale poteft in in- 
dividuo fieri veniale quatuor modis , fcilicet ex conscientia 
erronea, ex caufa excufante, ex imperfectione alius, {51 ex 
parvitate materia■ Spor. n. 10. 
QLJAiRES XXXIV. Quomodo fit veniale ex tribus pri 
mis capitibus? 
RESP. I. Ex confcientia erronea peccatum mortale fic 
veniale, quando quis invincibiliter putat peccatum aliquod, 
quod de fe-eft mortale, effe veniale , v. g. fi quis putaret 
perjurium in re levi effe folum veniale. Spor. tbid. 
RESP. II. Ex caufa excufante tunc fit, quando adeftali 
qua caufa, quas potens eft excufare a peccato in toto, hic 
& nunc autem leviter deficit , ut non poftit totaliter ex 
cufare. Tales caufa; funt ignorantia, necefitas , Sc metus $ 
eum enim ignorantia invincibilis prorfus excufet ab omni 
peccato, vincibilis levis faltem excufat a mortali:, curo ne- 
cefficas extrema excufet a peccato furti totaliter; neceifitas 
valde gravis excufabit a mortali faltem. Idem dic de necef- 
fitate proprias defenfioa ; s cum leviter defeduofo moderami 
ne tutelae, cum metus mali graviifimi perfaepe excufet in- 
direde a tranfgreffione aliquarum Legum juxta dida (f, 
19. R. 5. Metus mali non ufque adeo gravis excufare de 
bebit a mortali faltem. Spor. n. n. 
RESP. III. Ex imperfedione adus peccatum mortale fit 
veniale , quando vel ex parte intelledus folum adeft im- 
perreda deliberatio, vel ex parte voluntatis folummodo fe- 
tniplenus confenfus; cum enim peccatum mortale fimpli 
citer avertat a Deo, & pcenam asternam mereatur, utique 
requirit adum moralem perfedum, ideoque plenam delibe 
rationem, <5f confenfum . Exemplum imperfedas delibera 
tionis habes in femidormiente , femiebrio , vel alias variis 
cogitationibusdiftrado, autpaflionibus turbato., qui licet ali 
quam malitiam in confufo apprehendant, non tamen ma 
litiam mortalem fatis advertunt. Exemplum femipfen i con 
fenfus cape in iis , qui ubi gravem prohibitionem, fui adus 
agnofcunc, llatimde eo defiftunt, triftantur &c. Spor. n. 13,. 
QUrERES XXXV. Qjialiter ex Parvitate materia mor 
tale tranfeat in veniale ? 
RESP. I. Tunc tranfire in veniale, quando materia tam 
fecundum fe , quam fecundum finem , ac circumftantias 
vere parva , vel levis eft; tunc enim- moraliter edam-par 
va eft DEI offendo, Ut autem fciatur , in quibus peccatis 
poffit dari parvitas materias ,& unde defumenda fit, qu-a- 
tuor fequentes Regulas funt notandae. 
Regula prima . In illis peccatis, quibus direde laeditur 
aliqua perfedio. DEI infinita, vel bonum quodvis magnum 
indivifibiliter , nulla datur parvitas materias . Quia tunc 
ratio gravis malitia;, vel offenfas contra legem aeque repe 
titur in materia parva, ac in magna. Exempla funt 1. in 
peccatis contra virtutes Theologicas, puta infidelitate, defpe- 
ratione, & odio, aut contemptu Dei; quia his perfede iae- 
ditur aliqua perfedio DEI infinita , fcilicet veracitas , vel 
Bonitas Dei infinita in fe, vel erga nos, & eadem malitia 
mortalis manet in quantulacunque materia. Huc etiam re 
fer odium proximi quoad abominationem perfonas; non item, 
quoad abominationem qualitatis, quae indifferens eft , Nec 
odium malevolentias , quo proximo aliqu.d mali defideras 3 
hoc enim pro ratione mali admittit parvitatem materia:. 2. 
In peccato contra virtutem Religionis, utpote in fuperfti- 
tionibus, five fiant cum pado explicito, feu expreflb , fi 
ve cum implicito cum Daemone ; ubi nulla datur parvi 
tas materias; cum femper fit graviffima Dei injuria , cul 
tum foli Deo debitum tribuere diabolo ; faspe tamen da 
tur imperfedio adus . Item in blalphemia formali 3 
in jura-