Theol. Decal.
\ Sporer Se<£t. 1IL 9
RE?P. II. Quando peccata venialia multiplicata habent
inter fe moralem aliquam connexionem ratione materis
concrefcentis , vel effedus caulati, tunc tamdem poffunt
edicere mortale, fuppofita femper advertentia , & inten
tione direda, yel indireda circa illam materiam , vel ef-
feitum . Nam ex tali circumdantia variatur peccatum ,
Sporer itu. /}4- Pfo quo fequentes quatuor Regulas funt ob-
fervand».
Regula prima. Quando peccata venialia multiplicantur
ex directa intentione aggregandi quantitatem fuffidentem
ad mortale , aut caufandi effedum mortaliter malum 5
tunc fiunt mortale. Exemplum eft inforante modicum re
petitis vicibus, fed cum intentione aggregandi magnam
quantitatem, & inde ditefcendi. Qui emm habet propofi-
tum proximo graviter nocendi, peccaf mortaliter; fed om
nia illa furta "minuta procedunt ex illo propofito : ergo,
Interim unicum tantum committit mortale; quia omnia il
la furta fub una intentione principali uniuntur . Qui ergo
pondera, & vnenforas modice falfificat , peccat mortaliter
ratione maligni propoliti circa objedum grave . Secus dic
de eo, qui prioribus furtis jam retradatis , aliud commit
tit ; quia non habet idem propofitum: nili tamen jam per
venerit ad quantitatem notabilem, propter nunc dicenda’
Spor.nA%.
Regula fecunda • Peccata venialia multiplicata ratione
effectus, vel materiae concrefcentis , efficiunt mortale , ex
fola indirgda intentione continuandi veniale ufque ad ma
teriam notabilem, vel effedum mortaliter malum , e. gr,
aliquis commifit plura furta minora, feu minuta abfqueprae-
via intentione congregandi quantitatem notabilem , poft-
niodum advertit talem concrefcere , ifte etiam modicum
auferendo, quod illam quantitatem complet, yel excedit ,
peccat mortaliter; quia injuftum notabile damnum proxi
mi complere eft peccatum mortale. Eamdem regulam ap
plicare poteris ad eum , qui fumic ultimum hauftum ine
briantem ; qui modicum quid omittit ex Officio Divino ,
quo tamen notabilis pars completur; qui in modico adhuc
violat jejunium, jam iteratis vicibus violatum modice ea
dem die &c, Ceterum ft poft notabilem quantitatem, fur
tis minutis comparatam , aliquis de novo incipiat furari
modica, tunc, fi de prioribus necdum poenituit, vel refti-
tuit, furando modica ab eodem toties, quoties peccat mor
taliter, quia femper habet implicitam falcem voluntatem
augendi damnum proximi; fi autem jam poenituit, vel re
fricuit, peccat folum venialiter; quia connexio cum priori
bus jam eft diflbluta. Spar.n.AS,
Regula tertia. Etiam ex pluribus furtis minatis mere ve
nialibus ratione ablationis, concrefcence notabili quantita
te fit mortale ratione injuftae detentionis, v. g. Aliquiscom-
mific plura furta minuta ufque adfummam notabilem, nun
quam in auferendo advertens ad crefcentem quantitatem ;
talis licet auferendo nunquam peccaverit mortaliter , pec
cat tamen mortaliter injufte detinendo; feu non refrituen-
do; quia velle etiam detinere alienum in magna quantita
te eft femper mortale. Confequenter ficut poteft quis pec
care mortaliter auferendo , quin ita peccet detinendo, v,
g. fi contra fuam opinionem fit quantitas modica, quam
abftulic; e contrario etiam poteft peccare mortaliter deti
nendo, quin fic peccaverit auferendo. Spor.num. 47,
Regula quarta. Furca venialia multiplicata etiam confti-
tuunt peccatum mortale , quando fiunt ab eodem diverfis
dominis; idque five fiat ex direda intentione fic ditefcen
di, ut per fe clarum eft; five fiat ex indireda folum, feu
cum advertentia notabilis fommse concrefcentis, Ratio; quia
licet talis fingulis dominis non inferat notabile damnum
adualiter, infert tamen grave damnum omnibuscolledive,
feu ipfi communitati , falcem habitualiter , propter malas
confequentias inde fecuturas, fi talis furandi modus non effec
graviter prohibitus , ut facile patebit confiderapti. Spor- »,48.
Notabis tamen 1. majorem quantitatem ad mortale re
quiri in furtis fuccelfive fadiseidem, vel diverfis dominis,
quam in furto perunicam ablationem, quia fune minus in
viti. Imo Lefftur, & Medina taliter fuccelfive, & prasfer-
tim a pluribus auferentem, fi fit valde pauper, omninoex-
cufanc a peccato mortali, &refticutionis debito, 2. duplo,
vel adhuc majorem quantitatem requiri in furtis ejufmodi,
fadtis diverfis dominis, quam fi eidem ; quia nec omnes ,
nec linguli tam grave patiuntur damnum. 3. Eo etiam
majorem quantitatem requiri ad furtum mortale five eidem,
five diverfis fadtum, quo fit per majora temporis interval
la; quia eo minor eft connexio damni.
Quod fi demum furta minuta eidem fiant a diverfis, at
tendendum, an mutuo confenfu, conlilio, vel cooperatio
ne fadta line, nec ne: fi fic, finguli peccarunt mortaliter,
& indcfedu aliorum tenentur in fblidum refricuere, Sinon,
probabiliter nullus eorum peccat mortaliter, & confequen
ter non tenetur reftituere fub mortali ; non enim ratione
fui furti, quia hoc fupponitur effe exiguum , & veniale 5
neque ratione aliorum ; quia luo furto non fuit ad furta
aliorum cooperatus , & grave damnum proximi non ex
ipfius, fed aliorum furtis exoritur, Spor, num. 49.
QU/ERES XXXVIU. Quodnam fit fubjeffum peccati?
RESP. Subjedlum peccati immediatum , & primarium
eft fola voluntas; quia ipfa fola eft formaliter libera : SC
quidem tantummodo fecundum rationem , feu portionem
luperiorem ; quia per folum judicium rationis fuperioris
objeda peccaminofa libi proponuntur ut difforenia a reda,
ratione vel lege ; a ratione autem inferiore praecife pro-
ponuntur fub ratione commodi , yel incommodi fenfibilis..
Secundarium tamen , & mediatum peccati fobjedum pof
funt effe omnes alias potentias, ac membra externa, qua
tenus iu fuis adibas femper fubfunt imperio voluntatis ,
veluti intelledus, phantafia, appetitus fenfitivus, aliasque
poteirtise, <3f membra externa ; & idep eff, quod peccata
dividantur in interna, & externa, feu in peccata cordis ,
oris, & operis. Sporer Cap.6. a n.i.
QUrERES XXXIX. An Cogitationes , is* Imaginatione?
rerum malarum fint peccata isr> qualia ?
RESP. Secundum fe non font peccata , quia funt effe
dus naturales fuarum potentiarum ; quatenus autem elici
tae ex imperio voluntatis, poffunt effe bonae, fi affirman
tur ad bonum finem , pro ratione materias ; fi folum ex
levitate, vel curiofitate, funt malas venialiter, quia otio-
fae; attamen de rebus obfcasnis pradtice fere femper malas
mortaliter, faltem accedente fpeculativa aliqua deledatio-
pe, de qua Q. 43. Spor- n-9-
QCJrERES XL. An , is* qualia peccata fint motus ai
malum , [eu tranfeuntes pajftones in homine excitata; , (30
ad malum allicientes ?
RESP. I. Motur ejufmodi alios effe fenfuales, qui ex ap-
prehenfione phantaiiae circa pbjedum deledabile excitan
tur in appetitu fenfitiyo: alios rationales, qui ex cognitione
intelledus circa tale objedum excitantur in ipfa voluntate,
uri motus amoris, odii, deledacionis, triftitias &c, Ex his
aliqui dicuntur motus prmoprimi, qui ex apprehehfione obje-
6ri con-vel difeonvenientis excitantur naturaliter in appe
titu fenfitivo, yel ipfa voluntate, ante omnem adverten-
tiam, vel deliberationem rationis fuperioris; aliqui fecundo-
primi, qui in illis potentiis excieantur, cumaliquali fedim-
perfeda advertentia , ac deliberatione rationis fuperioris .
Aliqui deliberati, qui poft plenam deliberationem intelle
dus quoad rationem fuperiorem a voluntate libere admit
tuntur , vel omnino excitantur . Aliqui permifii, qui pqft
fufficientcm advertendam, ac deliberationem, abfqueomni
adu contrario pofitivo etiam fimplicis difplicentise , per
mittuntur a voluntate, mere negative fe habent. Jam
RESP. II. Motus primoprimi nullo modo funt peccata ,
hocipfo, quod praecedant omnem liberum voluntatis confen-
fum; motus vero fccundo-prirni funt peccata venialia; quia
licet aliquam deliberationem intelledus, & confenfum vo
luntatis iupponant , non tamen perfedum, ad mortale re-
quifitum per dida ad Q, 34. 3. Spor. a IO,
RESP. 111. Motus deliberati in materia mortali funt pec
cata mortalia, fi fint direde voluntarii? fi yero fint indi-
rede involuntarii, Iciticet in caufa pofita , vel non abla
ta, v.g, turpia cogitando f^fficiendo , tangendo &c. cum
praeyifione talis rnotus fecuturi, tunc poffunt effe peccata
venialia, pofito nempe, quod caufa data folum fit venia
liter peccaminofa, conformiteraddida ad Q, 35-_Reg. i-Imo
fi caufa fuerit neceifaria, vel utilis v.g.ftudium, exceptio
confeffionum &c. omni culpa carebunt; fi tamen abfic pe
riculum proximum confenlus in ipfum motum , vel opus
turpe , cui fe exponere femper eft peccatum mortale ; 8c
nifi adiones illas fint fecundum fe , 6c ex objedo valde
turpes, ac ad libidinem provocantes, cujufmodi fine jufta
caula exercere , vel non defiftere , mortale eft fecundum
omnes. Spor. n. 13.
RESP, IV. Motus perrniffi in materia mortaliter pecca-
minofa , pradice loquendo , funt peccata mortalia , nifi
voluntas ialtem eliciat fimplicem nolleitatem, vel difplice-
tiam; quia fi voluntas nullum eliciat adum contrarium
motui circa tale objedum , valde inclinans ad confenfum
illicitum, moraliter femper erit expofita proximo periculo
confenfus. Habito autem femel adu contrario, nolleitatis,
feu dilplicentias, non tenetur voluntas, fub mortali faltem,
eos pofitive reprimere , cum hoc faspe fit difficillimam ,
imo tales motus pofitiva refiftentia fubin magis, exafpc-
rentur, tamen fi facile poflss, eos non reprimere fine 'ju
fta caufa , cenfetur veniale, quia eft aliqua deordinatio
contra redam rationem ; Ex jufta caufa non reprimere ,
nullum erit peccatum. Spor. a «. 14,
QUIRES XLI. Quid fentiendum de propofitis, iso.de-
fideriit malit ?
RESP. I. Vel funt propofita, «Stdefideria abfoluta, ac ef
ficacia de Ve mala, vel folum conditionata, &inefficacia?
Si abfoluta , tunc femper funt peccata pro ratione mate-
rise mortalia , vel venialia , participantque omnem mali
tiam objedi cognitam ; unde etiam omnes circumftantias
pbjedi cognitae neceflario lunt explicanda; in Confeffione
hujufmodi aduum. Ratio eff; quia adus internus efficax,
cujuCaiadi funt propofita , & defideria abfoluta , accipit
fuam bonitatem , & malitiam ab adu externo, lecundutn
omnem fuam circumftantiam cognitam , ut ex didis ad
£.20.81.4. confiat, Cumenim illi adus interni efficaces ten
dant in adum externum ut finem, & terminum, femper ta
tam ejus malitiam participant. Idem dicendum de gaudio „
